حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
انترناسیونال: نهمین کنگره حزب کمونیست کارگری ایران در ماه اکتبر امسال برگزار میشود. بطور کلی کنگره چه جایگاه و اهمیتی برای حزب دارد؟ آیا گسترش ارتباطات و امکان تبادل نظر از طریق رسانه های مختلف اجتماعی از نقش و اهمیت کنگره کم نکرده است؟
حمید تقوائی: کنگره عالیترین ارگان یا اجلاس حزبی است. در کنگره ها که بر طبق اساسنامه باید هر دو سال حداقل یکبار برگزار بشود، نمایندگان اعضای حزب حضور بهم میرسانند، فعالیتهای حزب و عملکرد رهبری حزب در دوره گذشته را بررسی میکنند، در مورد مهمترین مسائل پیشاروی حزب و جامعه بحث و تبادل نظر میکنند، جهت عمومی و رئوس سیاستهای حزب را تعیین میکنند، و کمیته مرکزی یعنی جمع رهبری حزب تا کنگره بعد را انتخاب میکنند. معمولا در کنگره ها اسناد مهمی به شکل قطعنامه و قرار و بیانه تصویب میشود که جهت عمومی سیاستها و عملکرد رهبری حزب را تعیین میکند. اما نقش و اهمیت کنگره تنها به خود حزب محدود نمیشود. از لحاظ اجتماعی و موقعیت و مکان اجتماعی حزب هم کنگره جایگاه و نقش مهم و تعیین کننده ای دارد.
از دید جامعه کنگره حزب یک رخداد سیاسی است؛ یک گردهمائی از فعالین و مبارزینی که نارضائی و نقد عمیق توده مردم به حکومت و نظام موجود را نمایندگی میکنند و راه و مسیر پیشرویهای بیشتر و پیروزی نهائی را مشخص و اعلام میکنند. میدانید که کنگره ما علنی برگزار میشود و همه علاقمندان میتوانند در کنگره و در مباحث آن مستقیما شرکت داشته باشند. بنابر این از نظر ترکیب شرکت کنندگان نیز کنگره را میتوان یک اجلاس سیاسی اجتماعی فراحزبی تلقی کرد.
در مورد بخش دوم سئوالتان به نظر من گرچه مدیای اجتماعی فعل و انفعال سیاسی و نظری را در حزب و در کل جامعه بسیار تسهیل کرده است اما بهیچوجه نمیتواند ما را از کنگره و کلا اجلاسهای حضوری بی نیاز کند. ما از مدیای اجتماعی و اینترنت برای برگزاری انتخابات کنگره، پخش گزارش زنده از جلسات و مباحث کنگره، و انتشار مصوبات و گزارشات و پیامها و متن سخنرانیهای کنگره وسیعا استفاده میکنیم. اما خود کنگره را نباید به یک پدیده مجازی تنزل داد.
تبادل نظر و بحث و تصمیمگیری و بویژه همنظری و هم خط شدن و نزدیکی فکری و سیاسی افراد به یکدیگر در جلسات حضوری با راندمان و کیفیت بسیار بهتری صورت میگیرد و این در مورد نه تنها حزب ما و یا احزاب و سازمانهای سیاسی بلکه همه سازمانها و نهادهائی که به بحث و رایزنی و تصمیمگیری جمعی نیاز دارند صدق میکند. اگر اینترنت میتوانست به این ضرورت پاسخ بدهد به اجلاسها و سمینارها و کنفرانسهای متعددی که هر روزه در سطح کشورها و در سطح بین المللی تشکیل میشود احتیاجی نبود. بخصوص برای یک حزب انقلابی خلاف جریان مثل حزب ما جلسات و دیدارهای حضوری نقش حیاتی ای ایفا میکند و کنگره مهمترین این نوع جلسات است.
انترناسیونال: شما به کنگره بعنوان یک رخداد سیاسی- اجتماعی اشاره کردید. کنگره ۹ در چه شرایط سیاسی ای تشکیل میشود و این شرایط بر مباحث و تصمیمات کنگره چه تاثیری میتواند داشته باشد؟
حمید تقوائی: کنگره در شرایطی تشکیل میشود که همه عوامل برای اشاعه و توده گیر شدن نقد کمونیستی از وضعیت امروز دنیا در یک مقیاس بین المللی فراهم است. به نظر من هیچ زمان بورژوازی مانند امروز با بی افقی ایدئولوژیک – سیاسی – اقتصادی و سر درگمی استراتژیک مواجه نبوده است و هیچ زمان مانند امروز توده وسیع مردم، نود و نه درصدیهای جهان، این چنین از وضعیت موجود ناراضی و معترض نبوده اند. نه تنها چپها و نیروهای مترقی و پیشرو بلکه حتی خود رسانه های رسمی و آکادمسینها و شخصیت های طبقه حاکمه اعلام میکنند که فاصله و تبعیض فاحش بین فقر و ثروت به حد انفجار رسیده است و این وضعیت قابل ادامه نیست.
از نقطه نظر سیاسی به نظر من خاورمیانه جنگزده و به هم ریخته امروز بطور نمادین و برجسته ای بی خطی و بی افقی و درماندگی بورژوازی در سطح کل جهان را نشان میدهد. داعش خود محصول هجوم نظامی آمریکا و متحدینش به عراق و افغانستان و در عین حال نافرجامی سیاستهای نظم نوینی است که به این تهاجم نظامی منجر شد. مشخصا فاجعه ای که امروز در خاورمیانه شاهد آن هستیم ناشی از افسارگسیختگی دولتها و نیروهای اسلامی، از عربستان سعودی و ترکیه و جمهوری اسلامی تا داعش و دیگر نیروهای قومی- مذهبی فعال در سوریه و عراق، بر متن شکست استراتژی میلیتاریسم نئوکنسرواتیستی آمریکا و متحدینش در منطقه و جنگ قدرتی است که بین این نیروهای فوق ارتجاعی درگرفته است.
درماندگی بورژوازی جهانی در اوضاع سیاسی ایران به شکل یک بحران حکومتی مزمن و لاینحل بروز پیدا میکند. سیاستهای دولت روحانی در همه زمینه ها از رابطه با غرب گرفته تا مهار بحران اقتصادی با نافرجامی روبرو شده است. روی کار آمدن روحانی خود حاصل درماندگی و بن بست ولی فقیه و اصولگرایان حکومتی بود و امروز برهمه معلوم شده است که این درماندگی و بن بست مساله این یا آن جناح حکومتی نیست بلکه مشکل لاعلاج کل نظام جمهوری اسلامی است. معضل بورژوازی ایران، و بورژوازی جهانی در رابطه با ایران، شکل دان به یک حکومت نسبتا با قوام و متعارف است. جمهوری اسلامی خود مظهر و برآیند این درماندگی بورژوازی بومی و جهانی است.
این شرایط عینی اقتصادی و سیاسی، هم در سطح جهانی و منطقه ای و هم در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، بیش از هر زمان دیگر بر ضرورت و مبرمیت و مطلوبیت عروج یک نیروی انقلابی کمونیستی که بتواند صدا و نماینده و رهبر توده مردم به ستوه آمده از وضعیت موجود باشد تاکید میکند. از سوی دیگر یک مشاهده ساده تحولات چند ساله اخیر، از انقلاب ۸۸ تا جنبش اشغال تا انقلابات موسوم به بهار عربی نشان میدهد که کمونیسم بعنوان یک نیروی سیاسی که بتواند این مبارزات را نمایندگی و رهبری کند و به پیروزی برساند از صحنه غایب است. این مهمترین نقطه ضعف مبارزات و تحولات انقلابی جاری است.
روشن است که از کمونیسم سنتی و غیر کارگری، فرقه های درخودی که امرشان از تفسیر دنیا و پاسداری از اصول ذهنیشان فراتر نمیرود نمیتوان انتظار و توقعی داشت. این نیروها در بهترین حالت به شکل نیروی فشار بر حکومتها و احزاب اصلی جامعه عمل میکنند و هر جا هم دست به عملی میزنند از جبهه اسلام ضد آمریکائی سر در می آورند. کمونیسم نوع حزب توده و اکثریت در ایران و گروه اس دبلیو پی در انگلیس دو نمونه تیپیک این نوع “کمونیسم” به شمار میروند.
بحث بر سر نقش و جایگاه کمونیسم کارگری در جهان امروز است. امروز نقش و وظیفه توده ای و اجتماعی کردن کمونیسم تماما بر دوش کمونیسم کارگری قرار گرفته است. و حزب کمونیست کارگری از لحاظ نظری و سیاسی و به اعتبارکارنامه درخشان پراتیک مبارزاتی اش در همه عرصه ها از قابلیت ایفای این نقش برخوردار است. برنامه یک دنیای بهتر، تئوریها و سیاستهای پایه ای کمونیسم کارگری که بوسیله منصور حکمت تدوین شده بویژه “تفاوتهای ما”، و نظریه “حزب و جامعه” و “حزب و قدرت سیاسی” جنبش کمونیسم کارگری علی العموم را در چنین موقعیت مساعدی قرار داده است و پراتیک گسترده و فعال و پیگیر در عرصه های مختلف مبارزه در ایران و در سطح جهان، مشخصا حزب کمونیست کارگری را.
به نظر من مهمترین وظیفه کنگره نهم تبیین و تعیین جهتگیری و رئوس سیاستی است که بتواند حزب را به یک نیروی اجتماعی پر نفوذ و موثر در تحولات سیاسی در ایران تبدیل کند.
انترناسیونال: مساله اجتماعی شدن حزب امر تازه ای نیست. از زمان طرح نظریه حزب و جامعه بوسیله منصور حکمت تا امروز تلاشهای زیادی برای تبدیل حزب به یک نیروی اجتماعی پر نفوذ و موثر صورت گرفته است. چرا پاسخگوئی به این مساله را مهمترین وطیفه کنگره میدانید و چرا فکر میکنید طرح مجدد این بحث میتواند راهگشا باشد؟
حمید تقوائی: همانطور که اشاره کردید مبحث و نظریه حزب و جامعه یکی از مبانی فعالیت حزب ما است. این نظریه شانزده سال قبل توسط منصور حکمت تدوین و اعلام شد و سیر تحولات در ایران و جهان و موقعیت امروز نیروها و احزاب کمونیست تاکید دیگری بر صحت و ضرورت و مبرمیت این نظریه است. اساس کار حزب در مقطع حاضر منطبق ساختن این نظریه و در دستور قرار دادن اقدامات عملی منتج از آن بر متن شرایط و اوضاع متحول دنیای امروز است.
یکی از محورهای نظریه حزب و جامعه متکی شدن به ابزارها و مکانیسمهای اجتماعی مبارزه است و این ابزارها و مکانیسمها بویژه در دهساله اخیر اساسا متحول شده است. انقلاب الکترونیک و پدیده مدیای اجتماعی عرصه سیاست و فعل و انفعال سیاسی و بوِژه اعتراض و مبارزه را در همه کشورها متحول کرده و در چهارچوب کاملا نوینی قرار داده است. مدیای اجتماعی نه تنها انحصار دولتها و رسانه های رسمی بر عقاید و آرا و افکار عمومی را در هم شکسته و بحث و تبادل نظر و همفکری را برای توده های وسیع مردم آن هم در یک مقیاس فراکشوری و جهانی امکانپذیر کرده است بلکه گردآوری نیرو و خود سازماندهی در جنبشهای اعتراضی و انقلابات را به امری ممکن و قابل حصول بدل کرده است. در جنبش اشغال، در انقلابات بهار عربی و بویژه در انقلاب مصر و بدنبال آن شکل گیری جنبش تمرد که به کنار زدن اخوان المسلمین از قدرت منجر شد این نقش تعیین کننده مدیای اجتماعی کاملا برجسته و قابل مشاهده است. اینجا بحث صرفا بر سر تکنولوژی جدید اطلاعاتی و نشر عقاید و آرا نیست، بلکه تحول رادیکالی است که در اثر انقلاب االکترونیک در نفس “عمل انقلابی”، و شیوه ها و اشکال اعتراض و در یک کلام مکانیسمهای مبارزه طبقاتی بوجود آمده است.
اساسا در نتیجه تاثیرات گسترده و رادیکال مدیای اجتماعی در دهه دوم قرن بیستم فضای سیاسی جوامع، از بحث و تبادل نظر و شکلدهی به عقاید و آرا تا ابعاد و اشکال کمپینها و آکسیونهای اعتراضی و تا بسیج و به حرکت در آمدن توده های مردم در جنبشها و انقلابات، ابعاد تازه و کاملا متفاوتی با گذشته پیدا کرده است. مشخصا در ایران ما شاهد یک تحرک سیاسی وسیع در سطح جنبش کارگری و اعتراضات اجتماعی علیه اعدام و برای آزادی زندانیان سیاسی و علیه حجاب و جداسازی جنسیتی و بویژه فعال شدن و پیش افتادن نسل جوان در این عرصه ها هستیم که مستقیم و یا غیرمستقیم نتیجه این فضای سیاسی و اعتراضی نوین است. روشن است که کمونیسم متحزب نمیتواند بدون تبیین و تئوریزه کردن این پدیده و بدون درگیر شدن عملی و پراتیکی در این فضای اعتراضی به یک نیروی سیاسی دخیل و موثر در دنیای امروز تبدیل بشود.
بنابرین بحث صرفا بر سر استفاده از مدیای اجتماعی در تیلیغات و سازماندهی نیست بلکه بحث بر سر کل پراتیک حزب و خود پدیده حزب و حزبیت بر متن شرایط و فضای مبارزاتی نوین و با اتکا بر مکانیسمهای مبارزاتی امروز است. پاسخگوئی به این ضرورت مستلزم متحول شدن پراتیک و فعالیت حزب از تبلیغات تا سازماندهی و تا کمپینها و آکسیونها و حتی آرایش تشکیلاتی و مناسبات درون حزبی و غیره است. نه تنها در ایران بلکه در یک مقیاس کلان و در سطح جهانی نیز “اجتماعی شدن با اتکا به مکانیسمهای امروز مبارزه طبقاتی” پاسخ ما به غیبت کمونیسم کارگری از انقلابات و جنبشهای امروز است. به نظر من در جنبش اشغال و در انقلابات منطقه فعالین چپ و کلا چپ اجتماعی که نقد ریشه ای به دیکتاتوریها و حکومت یک در صدیها داشت وسیعا فعال بود اما کمونیسم متحزب ضعیف و یا حاشیه ای بود. یک نتیجه مهم این تجربه برای حزب ما اینست که با درک و تبیین سنتی از حزب و حزبیت نمیتوان از حاشیه به متن تحولات رفت. حزب باید در تمامی عرصه ها از تبلیغات و سازماندهی گرفته تا سبک کار و شیوه های فعالیت و تا کمپینها و آکسیونها و تا مناسبات و آرایش درون حزبی، خود را با شرایط نوین مبارزه وفق بدهد. البته کنگره نمیتواند و لزومی هم ندارد به تمام این جنبه ها بپردازد. وظیفه کنگره روشن کردن خط و جهت گیری سیاسی است که بتواند مبنای نقشه عملها و سیاستهای عملی لازم برای تبدیل حزب به یک نیروی موثر اجتماعی قرار بگیرد.
انترناسیونال: بعنوان آخرین سئوال در آستانه برگزاری کنگره ۹ حزب پیام و فراخوان شما به مردم ایران چیست؟
فراخوان من به مردم ایران اینست که حزب کمونیست کارگری حزب شما است. تنفر شما از جمهوری اسلامی و خواستها و آمال و ایده آلهای انسانی شما بوسیله حزب کمونیست کارگری نمایندگی میشود. به حزب خودتان بپیوندید! سیاستهای حزب را دنبال کنید، به رهنمودهای حزب عمل کنید و مبلغ و اشاعه دهنده سیاستها و راهکارهای حزبی باشید.
پیام من به فعالین دست اندر کار اعتراضات و مبارزات اجتماعی اینست که حزب کمونیست کارگری ابزار تسهیل و تقویت و نهایتا به پیروزی رساندن مبارزات شما است. حزب کمونیست کارگری، به اعتبار برنامه و سیاستها و کارنامه عملی اش، حزب مبارزه و اعتراض علیه تبعیض و نابرابری و بیحقوقی در همه عرصه ها و سخنگو و نماینده سیاسی توده مردم معترض در مقابل جمهوری اسلامی است. به حزب خودتان بپیوندید، و پرچم شعارها و راهکارها و سیاستهای حزبی را در دل مبارزات جاری بر افرازید.
و بالاخره توصیه من به عموم مردم اینست که مباحث کنگره نهم را دنبال کنید. من تردید ندارم که کنگره نهم با مباحث و تصمیمات و راهکارهای عملی که در دستور حزب قرار میدهد به همگان نشان خواهد داد که جای هرکس که دلش برای آزادی و برابری و رفاه انسانها در ایران و در سطح کل جهان می تپد در حزب کمونیست کارگری است.
