حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
حمید تقوایی
انترناسیونال: به نظر می‌رسد که روابط ایران و آمریکا با انتخاب مجدد ترامپ وارد مرحله تعیین‌کننده‌ای شده است. دوراهی که ترامپ پیش پای خامنه‌ای گذاشته است از جانب بسیاری از دولت‌های غربی تأیید می‌شود. یا قبول مذاکره با شرایط آمریکا و یا حمله نظامی. از نظر شما این دوراهی تا چه اندازه واقعی است؟ حکومت اسلامی چه انتخابی خواهد کرد؟ آیا ممکن است ترامپ جنگ یا حملات نظامی را در همین ابعاد وسیعی که تهدید می‌کند، انجام دهد؟
حمید تقوایی: دو هفته قبل در یادداشتی توضیح دادم که چرا دوراهی ای در کار نیست و جمهوری اسلامی تصمیم گرفته است که پای میز مذاکره برود. رژیم عملاً چاره‌ای جز مذاکره ندارد و امیدوار است بتواند با قبول محدودکردن فعالیت‌های هسته‌ای‌اش از سایر شرایط آمریکا سر باز بزند. اما اکنون چنین به نظر می‌رسد که اوضاع به‌طرف برخورد نظامی پیش می‌رود. در هفته اخیر تهدیدات و رجزخوانی‌های جنگی از هر دو طرف شدت پیدا کرده است. اعزام ناوهای هواپیمابر آمریکا به منطقه و اظهارنظر ترامپ در مورد حمله‌ای که ” نظیر آن را هرگز پیش‌ازاین ندیده‌اند”، ظاهراً احتمال حمله نظامی را تقویت می‌کند. دولت‌ها و رسانه‌های اسرائیلی و اروپایی هم از قریب‌الوقوع بودن حمله صحبت می‌کند. از سوی دیگر جمهوری اسلامی در مورد احتمال حمله موشکی به پایگاه نیروهای آمریکا و انگلیس در جزیره دیه‌گو گارسیا در اقیانوس هند رجزخوانی می‌کند؛ گرچه با این توضیح که هدف آب‌های اطراف این جزیره به‌منظور هشدار است و نه خود پایگاه‌ها!
به نظر من اینها مانورهای قبل از مذاکرات است. هر یک می‌خواهد در مذاکره دست پرتری داشته باشد. حتی در دل همین رجزخوانی‌های جنگی نشانه‌های روشنی وجود دارد که طرفین به سمت مذاکره می‌روند. رسانه‌ها از قول مقامات آمریکایی می‌گویند که دولت ترامپ نامه خامنه‌ای را دریافت کرده و مشغول بررسی پیشنهاد مذاکره غیرمستقیم است. یعنی دقیقاً همان موضعی که جمهوری اسلامی بعد از دریافت نامه ترامپ اعلام کرد. بررسی جمهوری اسلامی به پیشنهاد مذاکره غیرمستقیم ختم شد؛ اما برای دولت آمریکا شکل مذاکره اهمیت چندانی ندارد. در این میان اعلام تحریم‌های ثانوی از جانب ترامپ نیز اهرم تازه‌ای به‌جز تهدیدات نظامی برای مجبور کردن جمهوری اسلامی به تن‌دادن به مذاکرات و شرایط دولت آمریکا است. از سوی دیگر خامنه‌ای در سخنرانی عید فطر می‌گوید از “شرارت” یا همان حمله نظامی مطمئن نیست و احتمال نمی‌دهد “شرارتی از بیرون” صورت بگیرد. این هم نشانه دیگر نزدیک‌شدن به شروع مذاکرات است. ترامپ در آخرین اظهارنظرش در مورد مذاکرات می‌گوید “می‌دانم که ایران مذاکرات مستقیم می‌خواهد” و حتی می‌گوید “لازم نیست آنها نگران باشند”. یعنی حتی اختلاف بر سر شکل مذاکره نیز دارد برطرف می‌شود.
درعین‌حال باید توجه داشت که هدف دولت ترامپ قبولاندن شرایطش به جمهوری اسلامی است و تهدید به حمله نظامی هم برای تحمیل شرایط است و نه صرف مذاکره. ازاین‌رو حتی بعد از شروع مذاکرات هم نقل و انتقال‌ها و مانورهای نظامی آمریکا می‌تواند ادامه داشته باشد. البته باز باید تأکید کنم که از احتمالات صحبت می‌کنیم. حمله نظامی مثلاً در صورت به توافق نرسیدن در مذاکرات و یا هر علت دیگری می‌تواند اتفاق بیفتد؛ اما در شرایط حاضر احتمال ضعیفی دارد.
انترناسیونال: شما در مباحثتان همواره تأکید کرده‌اید که گفتمان انقلاب نباید تحت‌تأثیر فضای ایجاد شده حول جنگ و حمله نظامی قرار بگیرد. از طرفی بخش‌هایی از مردم معتقدند که یک حمله کنترل شده به سایت‌های اتمی و پایگاه‌های موشکی رژیم می‌تواند امر سرنگونی حکومت را تسهیل کند. نظرتان در این باره چیست؟
حمید تقوایی: منظور من از اینکه مبارزات مردم نباید تحت‌الشعاع تنش‌های جنگی و یا حمله نظامی قرار بگیرد این است که فعالین انقلاب و توده مردم نباید در هیچ شرایطی هدف را گم کنند و تمرکز بر سرنگونی جمهوری اسلامی را از دست بدهند. این احتمال وجود دارد که با بالاگرفتن گفتمان و تنش‌های جنگی و به‌ویژه با شروع جنگ، گرایشات مقابله با حملات دشمن و اعتراض به اسرائیل و آمریکا زمینه پیدا کند و از جانب حکومت دامن زده بشود. باید در برابر این گرایش ایستاد و آن را خنثی کرد. ما همیشه اعلام کرده‌ایم مخالف هر نوع حمله نظامی به ایران هستیم؛ اما اگر حمله‌ای صورت بگیرد مبارزه با جمهوری اسلامی را باید تشدید کرد چرا که عامل اصلی دامن‌زدن به تنش‌های جنگی و درگیری نظامی خود این رژیم است. برای پایان‌بخشیدن به فضای جنگی و سایه سیاه جنگ بر سر ایران، و در صورت وقوع جنگ برای ختم آن، باید جمهوری اسلامی را سرنگون کرد.
اینکه درصورتی‌که حمله به مراکز و پایگاه‌های نظامی رژیم محدود بماند می‌تواند امر سرنگونی رژیم را تسهیل کند نکته درستی است؛ اما باید توجه داشت که حمله حتی محدود و نقطه‌ای به مراکز هسته‌ای می‌تواند موجب تشعشعات اتمی بشود و عواقب فاجعه باری برای مردم داشته باشد. نکته مهم این است که درهرحال فعالین انقلابی و توده مردم نباید روی حمله نظامی هیچ حسابی باز کنند. سرنگونی حکومت امر خود مردم است و ازاین‌رو حتی اگر حملات نظامی رژیم را تضعیف کند نه باید به آن امید بست و نه در مبارزه برای سرنگونی رژیم کمترین تخفیفی داد. برعکس، باید با تمام قوا مبارزه برای سرنگونی را تشدید کرد و عرصه تازه‌ای هم برای مقابله با جنگ‌افروزی‌های حکومت گشود. درهرحال رهنمود ما در مقابله با هر سناریویی که ممکن است پیش بیاید، مذاکره و یا جنگ در هر ابعادی، تأکید بر مبارزه برای سرنگونی جمهوری اسلامی است.
۱۵ فروردین ۱۴۰۴، ۴ آوریل ۲۰۲۵
منتشر شده در انترناسیونال ١١٢٣
