انترناسیونال: جنبش اعتراضی گسترده ای علیه تجاوز جنسی در ایران به جریان افتاده است. هفته گذشته سمیناری تحت عنوان “منشا آزار و تجاوز جنسی در ایران و جنبش علیه بردگی جنسی علیه جمهوری اسلامی” برگزار شد. با شیرین شمس یکی از مسئولین این سمینار گفتگو میکنیم:
اگر ممکن است اول در مورد دلیل برگزاری این سمینار بگویید و اینکه چه کسانی یا نهادهایی مسئول برگزاری این سمینار بودند؟
شیرین شمس: این سمینار در یک شرایط معین سیاسی برگزار شد. موج اخیر افشاگری ها از تجاوز جنسی در ایران بیشتر شبیه یک خیزش عمومی بود، آنهم بلافاصله بعد از موج میلیونی علیه اعدام در شبکه های اجتماعی. گرچه به نظر می رسید این موج علیه یک رفتار معین و مشخصی بنام تجاوز بود، اما در واقع این موج علیه قوانین اسلامی و نرینه سالار حاکم، و علیه دستگاه قضایی این حکومت شکل گرفت که ریشه های تولید و بازتولید تجاوز جنسی در ایران محسوب می شوند و عمده ترین قربانیان قوانین و مناسبات سیاست حاکم زنان، کودکان، رنگین کمانی ها محسوب می شوند.
بنابراین شرایط، در انقلاب زنانه تصمیم بر این شد که یک سمینار با فعالین پیشرو حقوق زنان و نیز با شرکت قربانیان تجاوز جنسی که سکوت خود را شکسته و نقش قوانین و سیاست حاکم را در چرخه تجاوز در ایران تعیین کننده میدانند برگزار کنیم. تا این سمینار بتواند آن بخش رادیکال و پیشرو علیه جمهوری اسلامی در رابطه با تجاوز جنسی و بردگی جنسی را نمایندگی کند.
مدیریت این سمینار به عهده کیان آذر و من بود، و دست اندرکاران برگزاری آن از جمله مجری و مسئولین تهیه متریال سمینار میثم عتیق، هدی کریمی صدر، مهزاد خرد، امیر عسگری، سجاد اکبری، صدف صمدی، و مهسا نسیم دوست بودند.
انترناسیونال: شرکت کنندگان این سمینار چه کسانی بودند وموضوع و تم سخنرانی هایشان چه بود؟
شیرین شمس: سخنرانان این سمینار و موضوع سخنرانی آنها بشرح ذیل بود:
مهران حمیدی- همجنسگرا و فعال رنگین کمانی ها از ایران که تحت عنوان “تجاوز و خشونت علیه رنگین کمانی ها” سخنرانی کرد. امینا ماهر- فیلمساز سخنرانیش تحت عنوان “شَرم و بدن سیاسی، سکوت و سیاست مازوخیستی”، شیرین شمس- از مسئولین انقلاب زنانه تحت عنوان “ریشه های تولید و بازتولید تجاوز در ایران” سخنرانی کرد، شعله پاکروان- مادر دادخواه ریحانه جباری با عنوان “رابطه قانون و دستگاه قضایی با تجاوز جنسی”، مینا احدی- فعال حقوق زنان در مورد “قوانین و مذهب، مدافع تجاوز”، نسرین افضلی- کارشناس ارشد مطالعات زنان سخنرانی تحت عنوان “استاندارد دوگانه فعالان جنبش زنان در واکنش به افشاگری آزارهای جنسی”، شقایق نوروزی- بازیگر و کنشگر مسائل زنان با عنوان “فرهنگ تجاوز و نقش حاکمیت در تثبیت آن سخنرانی کرد و شاپرک شجری زاده فعال حقوق زنان با عنوان “آزار و تجاوز جنسی فعالین زن در بازداشتگاه و زندان” سخنرانی کرد. و بالاخره نعیمه دوستدار- روزنامه نگار و فعال حقوق زنان با عنوان “ضرورت از بین بردن حاشیه امن متجاوزان جنسی در محیطهای مذهبی” سخنرانی کرد.
همچنین در این سمینار با پخش کلیپ هایی از روایت تجاوز جنسی توسط گشت ارشاد به زنان “بی حجاب”، روایت ریحانه جباری، پریناز خسروی، زهرا نویدپور، و روایتی از تجاوز در زندانهای جمهوری اسلامی از جمله مریم صبری از شرکت کنندگان اعتراضات ۸۸، و نیز روایتی از یک همجنسگرا که توسط مداح و اعضای یک هیات مذهبی مورد تجاوز جنسی قرار گرفته بود، و چند روایت دیگر همراه بود. سمینار با قرائت بیانیه انقلاب زنانه درباره جنبش علیه تجاوز جنسی، علیه بردگی جنسی و علیه جمهوری اسلامی به پایان رسید.
انترناسیونال: اهمیت برگزاری چنین سمینارهایی بویژه در شرایط بسیار ملتهب و متحول جاری و تاثیرات آن در جنبش اعتراضی و سرنگونی طلبانه مردم در ایران چیست؟
شیرین شمس: افشاگری در مورد تجاوز جنسی مساله ای جدید و تازه نبود. ما پیش تر نمونه دادخواهی و کیفرخواست زهرا نویدپورعلیه تجاوز سلمان خدادادی نماینده سابق مجلس، دادخواهی ریحانه جباری، دادخواهی زندانیان سیاسی دهه شصت که مورد تجاوز جنسی در زندان قرار گرفتند وهمچنین افشای مواردی همچون تجاوز به باکره های قبل از اعدام، و نمونه هایی از تجاوز به بازداشت شدگان اعتراضات سراسری را شاهد بوده ایم. اما این بار این موج ایجاد شده، ابعادی وسیعتر، اجتماعی تر و عمیق تر از تجاوز جنسی در ایران را از زیر پوست جامعه به رو آورد که این روزها بعنوان نوک یک کوه یخ از آن یاد میشود.
مساله تجاوز جنسی در ایران یک مساله قطع به یقین سیاسی است. در صورتیکه اگر به “می تو” جهانی که در اروپا و آمریکا بصورت یک جنبش علیه تجاوز جنسی درآمد نگاهی کنیم، مساله در محدوده فرهنگی و اخلاقیات مردسالارانه و غیره قابل بررسی است و تصویب قوانین سختگیرانه تر در رابطه با منع آزار و تجاوز جنسی امکان پذیر است. اما وقتی جنبش علیه تجاوز جنسی در ایران را بررسی میکنیم نه یک مساله فرهنگی بلکه یک مساله حکومتی است. یعنی قانون، دولت و دستگاه قضایی رابطه مستیقمی با تولید و بازتولید تجاوز جنسی دارند.
شرایط موجود حاکی از توازن قوای سیاسی ناشی از خیزش آبان واعتراضات دیماه ۹۸ که خیزشی برای تعیین تکلیف با این حکومت با شعار”جمهوری اسلامی نابود باید گردد” به نفع مردم بوده، و نارضایتی عمومی از وضع موجود بشدت در حال افزایش است. علاوه بر این با توجه به اینکه هر بحران و هر معضل و هر مشکل موجود در جامعه که ریشه در جمهوری اسلامی داشته باشد قطعا توسط عموم جامعه به پرچم اعتراض علیه خود حکومت تبدیل می شود، در این مورد هم جنبش علیه تجاوز جنسی، به جنبشی علیه جمهوری اسلامی تبدیل شده است. جنبشی که نه فقط علیه تجاوز، بلکه علیه کلیه قوانین زن ستیز است. این جنبش علیه حجاب اجباری، علیه تفکیک جنسیتی، علیه بردگی جنسی، علیه دید کالایی به زن، علیه مرد سالاری، علیه بی اختیاری زن نزد قانون، علیه قانون تمکین، علیه تجاوز به کودکان بواسطه کودک همسری، علیه فرهنگ بزرگ سالاری، علیه سیاستهای حاکم در آموزش و پرورش، علیه صدا و سیما که تبلیغ بردگی جنسی زن یکی از وظایف آن است، علیه دستگاه قضایی که مقصر انگاری قربانی تجاوز جنسی یک سیاست اساسی آنست و نه فقط فاقد اعتبار بلکه خود مدافع متجاوز است. همچنین علیه فرهنگ هموفوبِ حکومت، و بعبارتی علیه تک تک قوانین و سیاست ها و مناسبات جمهوری اسلامی است که خشونت های فیزیکی و روانی علیه زنان، خشونت اقتصادی، تحقیر و توهین به زنان، تبعیض جنسیتی، سانسور زنان را مجاز و قانونی کرده است. و نیز علیه تک تک ارزشها و ارکان جمهوری اسلامی است که به بردگی جنسی رسمیت داده است.
هدف از برگزاری چنین سمیناری در این است که بگوید تجاوز جنسی که نوعی تهاجم است، یک رفتار وقیح و ضدانسانی است. در ایران تحت حاکمیت جمهوری اسلامی، صرفا به فرد متجاوز محدود نمیشود، بلکاه مسئولیت این عمل وقیح در سطح کلان به عهده حکومت است.
و نکته مهم دیگر اینکه اعدام به هیچ عنوان راه حل ریشه کن کردن تجاوز جنسی نیست. از آنجائیکه جمهوری اسلامی مجازات اعدام را برای متجاوز (در صورتیکه پروسه نفس گیر اثبات تجاوز توسط قربانی طی شود) تعیین کرده است، این مجازات فقط برای ساکت کردن جامعه، خاموش کردن اعتراضات، ایجاد رعب و وحشت و پاک کردن صورت مساله توسط این حکومت است. در جنبش اخیر علیه تجاوز و علیه بردگی جنسی، که ارکان و ارزشهای این حکومت را نشانه گرفته، جلوه های آشکار یک جنبش عظیم علیه جمهوری اسلامی با اعلام “نه به تجاوز” به همراه “نه به اعدام” قابل مشاهده بود.
درجه اهمیت برگزاری این سمینار در این بود که توانست “نه” موجود در جامعه به تجاوز جنسی و “نه” به جمهوری اسلامی را بصورت اجتماعی نمایندگی کند. این سمینار اعلام کرد که ریشه کن کردن تجاوز جنسی در ایران با ریشه کن کردن قوانین اسلامی و مناسبت سیاسی حاکم، ریشه کن می شود و برای تحقق این امر برای سرنگونی جمهوری اسلامی باید بیش از پیش شتافت. تجربه موفق انقلاب زنانه در برگزاری این سمینار یک گام بزرگ و تعیین کننده بر این بود که انقلاب زنانه این عرصه مبارزه علیه تجاوز و بردگی جنسی که یک عرصه مهم از مبارزه علیه جمهوری اسلامی است را به طور جدی بدست بگیرد.
انترناسیونال ۸۸۷