حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
انترناسیونال:همان‌طور که دربیانیه حزب “بیانیه در مورد آموزش‌وپرورش در ایران“می‌خوانیم،مبحث آموزش‌وپرورش، بسیار گسترده و چندجانبه است. باتوجه‌به این مسئله، از شما اصغر کریمی می‌خواهم که پیش از هر چیز در مورد ضرورت صدور چنین بیانیه‌ای در وضع موجود بگویید. مهم‌ترین جنبه‌های این سند از نظر شما کدام‌اند؟
اصغر کریمی:نه‌تنها کسب علم و دانش اساساً در مدرسه و سپس دانشگاه عملی می‌شود بلکه به نظر من مهم‌تر از آن بسیاری از وجوه شخصیت کودکان و نوجوانان در دوران تحصیل شکلمی‌گیرد. این یک دوره سرنوشت‌ساز برای کودکان و نوجوانان و به یک معنی برای کل جامعه است که از این مسیر عبور می‌کنند. دوره‌ای که می‌تواند سرشار از لذت‌بردن از زندگی، دوست‌یابی و واردشدن در یک مناسبات اجتماعی تازه باشد و شخصیت کودکان و نوجوانان، اعتمادبه‌نفس، روحیه پرسشگری، آزادمنشی، روحیه کار جمعی و تیمی و تجربهزندگی ومسئولیت‌پذیری را رشد بدهد و به تعالی شخصیت آنها کمک کند. این باید مبنای یک آموزش‌وپرورش علمی و انسانی و درعین‌حالغیرایدئولوژیک چه در حال حاضر و چه در یک جامعه انسانی و سوسیالیستی باشد. آموزش‌وپرورش تحت حاکمیت جمهوری اسلامی ضد ارزش‌ها و دستاوردهای تاکنونی بشر در زمینه آموزش‌وپرورشو سیستمی در جهت تخریب شخصیت و مغز کودکان است.
در مقدمه این بیانیه قبل از هر چیز تصویری از یک آموزش‌وپرورش علمی، انسانی، شاد، خلاق، پیشرو و غیر کالایی ارائه شده است. سپس به سیستم آموزش‌وپرورش در جمهوری اسلامی اشاره شده و نهایتاً مطالبات این عرصه شامل دانش‌آموزان و معلمان لیست شده است.مطالباتی که سال‌ها است توسط معلمان و تشکل‌های مردمی و خانواده‌ها کم‌وبیش مطرح شده و حول آنها کارزارها و مبارزات زیادی صورت‌گرفته است. در این بیانیه تلاش شده که لیست نسبتاً مفصلی از مطالبات اساسی در این زمینه گنجانده شود و سطح توقع جامعه ارتقا یابد.
در برنامه یک‌دنیای بهتر، برنامه حزب کمونیست کارگری، رئوس مطالبات مربوط به آموزش‌وپرورش آمده است و وضعیت آموزش‌وپرورش یکی از تم‌های تبلیغی و سیاسی دائمی ما در تمام طول فعالیت حزب بوده است. با این‌همه این بیانیه به‌صورتمشروح‌تری وضعیت آموزش‌وپرورش در جمهوری اسلامی را توضیح داده و لیست نسبتاًبلندبالایی از مطالبات در بیانیه مطرح شده است. اما تا کنون کمتر به فلسفه یکآموزش‌وپرورش مدرن و انسانی پرداخته‌ایم. این بیانیه امیدوارم مقدمه‌ای باشد که به‌صورتتخصصی‌تر،عمیق‌تر و همه‌جانبه‌تر به این مسئله که یکی از مهم‌ترین مسائل هر جامعه‌ای و مشخصاً جامعه ایران است پرداخته شود. اینجا سعی می‌کنم خیلی مختصر مقایسه‌ای بکنم بین سیستم‌هایآموزش‌وپرورش در کشورهای غربی و ایران.شاید این مقایسه مفید باشد.
در کشورهای غربی علی‌رغم وجود سرمایه‌داری، پیشرفت‌هایقابل‌توجهی در این زمینه صورت‌گرفتهاست.این کشورها از نظر تجهیزات آموزشی، ساختمان مدارس و یا سرویس ایاب‌وذهاب ویژه دانش‌آموزان در سطح نسبتاً خوبی هستند. مذهب از آموزش‌وپرورش تا درجه بسیار بالایی جدا است و آزادی بیان وجود دارد. هر چند در این کشورها نیز تفاوت‌های مهمی در سیستم آموزش‌وپرورش وجود دارد. در کشورهایی مانند آلمان، سوئد، نروژ، فنلاند یااتریشآموزش‌وپرورش و دانشگاه کاملاً رایگان است، در کشورهایی مانند انگلیس، کانادا یا آمریکا فقط مدارس رایگان است و دانشگاه‌ها شهریه دریافت می‌کنند. در برخی کشورها یک وعده غذای باکیفیت نیز به دانش‌آموزان در سطوح مختلف به‌صورت رایگان داده می‌شود. از نظر فلسفه آموزش‌وپرورشنیز تفاوت‌هایقابل‌توجهی در این کشورها وجود دارد. در برخی کشورها مثل انگلیس سیستم رقابتی میان دانش‌آموزان رایج است یا در آلمان ترکیبی از رشد شخصیت و آماده‌کردندانش‌آموزان برای واردشدن به بازار کار حاکم است.درحالی‌که در فنلاند و نروژ رقابتی وجود ندارد و حتی تا در دوره ابتدایی تست‌هایی که از دانش‌آموزان گرفته می‌شود فقط برای کمک به معلمان در درک نیازهای یادگیری دانش‌آموزان است و تأکید بر یادگیری، کار تیمی و همکاری میان دانش‌آموزاناست. از نظر صرف بودجه نیز تفاوت‌ها زیاد است مثلاًدر نروژ هزینه سرانه یک دانش‌آموز در سال حدود ۱۹ هزار دلار است و در کشورهای دیگر غربی نیز عمدتاً بالای ۱۰ هزار دلار است. در میان این کشورها تا جایی که من دنبال کرده‌ام فنلاند سیستم آموزش‌وپرورش بسیار مدرن و انسانی دارد، حقوق معلمان نسبت به بسیاری کشورهای دیگر بالاتر است و شرط قبولی معلمان این است که اولین رشته انتخابی‌شان باشد. یا کاملاً به این شغل علاقه‌مند باشند.
مذهب از آموزش‌وپرورش در اکثر کشورهای غربی جدا است و آزادی بیان کاملی وجود دارد و پرسشگری و دید انتقادی در میان دانش‌آموزان مورد تشویق قرار می‌گیرد. آموزش مسائل جنسی متناسب با سنین مختلف به دانش‌آموزان داده می‌شود مثلتفاوت‌های بدنی بین پسر و دختر، اهمیت محترم شمردن بدن خود و دیگران، به‌رسمیت‌شناختن گرایشات و هویت‌های متفاوت جنسیتی، مباحثی مانند بلوغ، تولیدمثل، بهداشت جنسی و روابط عاطفی و جنسی، پیشگیری از بارداری ناخواسته، بیماری‌های مقاربتی، مفاهیم رضایت در روابط و حقوق فردی، اهمیت روابط سالم و احترام به مرزهای شخصی و اجتماعی.
این مثال‌ها را مطرح کردم تا تفاوت عمیق آموزش‌وپرورش این کشورها با جمهوری اسلامی بهتر درک شود. آموزش‌وپرورشدر جمهوری اسلامیفاجعه‌ای است که تمام مختصات ارتجاع اسلامی حاکم و بیگانگی آن با جامعه ایران را در ابعاد و زوایای مختلف بیان می‌کند. نه‌تنهاآموزش‌وپرورش رایگان نیست و هر سال صدها هزار دانش‌آموزبه دلیلهزینه‌های تحصیل و یا فقر خانواده از چرخه تحصیل بیرون می‌افتند و وارد بازار بی‌رحم کار می‌شوند بلکه آنها که شانس رفتن به مدرسه دارند نیز تحت آموزش و پرورشی مذهبی و ایدئولوژیک قرار می‌گیرند و معلمان مجبورند علی‌رغم میلشان خرافه و دگم‌های مذهبی و تاریخ‌های جعلی حکومتی را به کودکان آموزش دهند. یکی از بزرگ‌ترین جنایات جمهوری اسلامی به دانش‌آموزان جداسازی دختر و پسر است. ساختمان‌های مخروبه، فقدان فضای کافی برای تحرک دانش‌آموزان و امکانات ورزشی و فوق‌برنامه، فقدان تجهیزات آموزشی، فقر معلمان، شهریه و انواع اخاذی از خانواده‌های دانش‌آموزان، بخش دیگری از آموزش‌وپرورش تحت حاکمیت این نظام است. دورانی که می‌تواند با بیشترین لذت و در فضایی علمی اما شاد همراه باشد سوگواری و فضای غم و گریه به کودکان و نوجوانان معصوم حقنه می‌شود و هزار مصیبت دیگر که به سر دانش‌آموزان و همین‌طور معلمان می‌آید. وضعیتی که فقط با سرنگونی این حکومت می‌تواند تغییر کند.
تا جایی که به کشورهای غربی مربوط می‌شود نیز باید تأکید کرد که سرمایه‌داری که اساسش بر کسب سود و رقابت استوار است و روبنای فکری و فرهنگی‌اش نیز قرار است به این هدف اقتصادی طبقه حاکم خدمت کند، تا چه حد مانع اعتلای آموزش‌وپرورش و کودکان و نوجوانان است. می‌توان تصور کرد که در یک جامعه سوسیالیستی که هدف نه تأمین سود بلکه رفاه، آزادی و ارتقای ارزش‌های انسانی در جامعه است آموزش‌وپرورش نیز چه ظرفیت‌های غیر قابل تصوری دارد و تا چه اندازه می‌تواند از بهترین کشورهای موجود فراتر رود و چه شکوفایی عظیمی در این زمینه صورت گیرد.
انترناسیونال:تا جایی که به شرایط فعلی و جنبش انقلابی مردم در تقابل با جمهوری اسلامی برمی‌گردد، مهم‌ترین مطالباتی که در این مورد مردم معترض باید در دستور قرار دهند چه نکاتی هستند؟
اصغر کریمی:خواست‌ها بسیار زیاد است و می‌توان به خود بیانیه مراجعه کرد ولی به طور فشرده این خواست‌ها شامل:آموزش‌وپرورش رایگان در تمام سطوح تحصیلی از جمله دانشگاه، ممنوعیت هر نوع شهریه، کتب رایگان، ایاب‌وذهاب رایگان و یک وعده غذای گرم رایگان، جدایی کامل مذهب از آموزش‌وپرورش، جایگزینی کتب درسی کنونی با کتب با محتوای علمی مطابق پیشرفته‌تریناستانداردهای جهانی، لغو جداسازی جنسیتی، تأمین امکانات آموزشی کافی از ساختمان‌های مجهز با فضای کافی تا تجهیزات آموزشی، آموزش مسائل جنسی، آموزش به زبان مادری، آزادی بی‌قیدوشرط بیان برای معلم و دانش‌آموز، ممنوعیت اکید تنبیه بدنی و هر نوع اذیت و آزار روحی و فیزیکی دانش‌آموزان، تشویق دانش‌آموزانی که در سطوح مختلف مدارس مجبور به ترک تحصیل شده‌اند به ادامه تحصیل،تأمین زندگی معلمان و بالابردن سطح کیفی دانشگاه‌هایتربیت‌معلم و دبیر و دوره‌های متناوب آموزشی برای معلمان،اداره شورایی مدارس، اینها اهم خواست‌هایی است که باید به پرچم مبارزات معلمان، دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها تبدیل شود.
انترناسیونال: با تشکر از اصغر کریمی. در ادامه، متن بیانیه دفتر سیاسی حزب را در این شماره بازنشر می‌کنیم تا ضمن تأکید مجدد بر آن، خوانندگان امکان رجوع به آن را در کنار مباحث فوق داشته باشند.
