حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
فایل پی دی اف ویژه پیاده کردن روی تلفن همراه
متن گفتگو با شهلا دانشفر و کاظم نیکخواه در برنامه خط رفاه در کانال جدید
خلیل کیوان: بدنبال خلع ید از اسدبیگی سردسته باند مافیایی حاکم بر نیشکر هفت تپه، کارگران اعلام کردند که به هیچ نوع خصوصی سازی تن نمیدهند و خواهان این شدند که یکنفر از سوی دولت به این کارخانه گسیل و شرکت تحت نظارت شورایی اداره شود. اما علیرغم خلع ید از اسد بیگی و ابلاغ رسمی آن هیچ اقدامی در جهت تعیین مدیریت شرکت نشده است. کارگران میگویند ما منتظر نمی مانیم و برای حفظ نیشکر هفت تپه، یعنی حفظ شغل و معیشت مان، خود تا تعیین مدیریت شرکت، امور را اداره میکنیم. کارگران تعریف خود از نظارت و اداره شورایی را روشن کرده و عملا مشغول اجرای آن هستند. کارگران نیشکر هفت تپه عملا سنگ بنای شورای کارگری و اعمال قدرت نیروی متحد کارگری را بنمایش گذاشته اند. در مورد اینکه اداره شورایی چیست؟ چه اتفاقاتی در این شرکت ۵ هزار نفره کارگری در جریان است و چه گفتمان هایی در جریان است، در برنامه خط رفاه با شرکت شهلا دانشفر و کاظم نیکخواه به آنها میپردازیم.
شهلا دانشفر! در اطلاعیه حزب اعلام شده که کارگران نیشکر هفت تپه نظارت شورایی را اجرایی میکنند. موضوع از چه قرار است و تا کنون چه قدمهایی در این جهت برداشته شده است؟
شهلا دانشفر: روز ۱۵ شهریور یکی دیگر از روزهای تاریخی و درخشان در مبارزات کارگران نیشکر هفت تپه بود. همانطور که اشاره کردید این کارگران اعلام کردند که ما منتظر نمی مانیم و برای حفظ شغل و معیشت خود کارخانه را اداره میکنیم. اکنون کارگران دارند همین کار را با اعمال اراده مستقیم خود و تصمیم گیری جمعی در مجمع عمومی، به پیش میبرند. در روز پانزدهم شهریور ماه شاهد صحنه های جالبی از اعتراض کارگران بودیم که خود کارگران گفتند حماسه آفریدیم و حقیقتا حماسه آفریدند. در این روز کارگران جمع شدند، اول مجمع عمومی خود را برای تصمیم گیری برپا کردند و بعد در مجمع تصمیم گرفتند مدیران فاسد باند اسدبیگی را از کارخانه بیرون بیندازند. در راستای همین تصمیم گیری بود که بصورت راهپیمایی با شعار “مدیر بی لیاقت نمیخوایم، نمیخوایم” بطرف هفت تپه بالا محل مهمانسرا که دفتر صابریان یکی از این مدیران فاسد در آنجا قرار داشت رفتند و درب دفتر او را پلمپ کردند. البته صابریان از ترس کارگران زودتر از شرکت فرار کرده بود! همینطور آمیلی که نماینده تام الاختیار اسد بیگی بوده، حکم اخراج رفعت جو یکی از مدیران جوان که همراه کارگران علیه مدیران فارسد بوده را صادر کرده است. کارگران در اعتراض به این حکم اعلام اعتصاب کردند. بعد از آنهم کارگران علامه یکی دیگر از مدیران فاسد را بیرون انداختند و اعلام کردند که این مدیران دیگر حق حضور در شرکت را ندارند. یک تصمیم جالب دیگر مجمع عمومی کارگران نیشکر هفت تپه این بود که اعلام کردند هیچ مقامی اجازه خرید یا فروش اموال شرکت را ندارد و اجازه ندارد که مهر این شرکت را پای هیچ نامه و ودستوری بزند. و اگر این کار صورت گیرد کارگران با آن مقابله خواهند کرد. ضمن اینکه در تمام این مدت این کارگران تلاش کرده اند که جلوی خروج اموال شرکت و دزدی ها را بگیرند.
کارگران نیشکر هفت تپه اعلام کرده اند که به هیچ نوع از خصوصی سازی تن نمیدهند. باید دولت مدیری را به شرکت گسیل کند و کارخانه تحت نظارت شورایی کارگران اداره شود. کارگران نیشکرهفت تپه نظارت شورایی را نیز صراحتا توضیح داده و میگویند برای این که کارگران بطور واقعی درگیر و دخیل در منافع مشترک شان باشند، در کارگاه ها و ادارات و کارخانه و قسمتهای مختلف، کارگران باید نمایندگان خودشان را برگزینند تا به مجمع نمایندگان برای اعمال نظارت بطور رسمی شکل بدهند. این کارگران همچنین ضمن اخراج مدیران فاسد و همدستان اسدبیگی مدیران و سرپرست ها و روسای ادارات را خودشان انتخاب میکنند. ضمن اینکه دامنه نظارت و کمیسیونهای نظارتی کارگران در هر بخش باید روشن باشد و همه کارگران از آن مطلع باشند و مدیر جدید نیز باید به این نظارت متعهد باشد. بعد هم کارگران لیست مطالبات خود را جلوی دولت خواهند گذاشت که اجرایی شود. بعلاوه همین امروز کارگران از طریق نظارت شورایی خود از هر گونه نقل و انتقال اموال شرکت جلوگیری میکنند. برای انجام همه اینها کارگران نیشکر هفت تپه به برپایی مجمع عمومی جهت بررسی و تصمیم گیری در مورد مسایل روز خود در مقابل سنگر در قبل یا بعد از کار در هر روز تاکید کرده اند. ضمن اینکه یک رکن مهم این نظارت مجمع عمومی ماهانه کارگران خواهد بود که در آن نمایندگان کارگران گزارش امور انجام گرفته را میدهند تا توده کارگران بتوانند در لحظات نظارت بر امور شرکت دخالت داشته باشند. بدین ترتیب مجمع نمایندگی کارگران ابزار واقعی برای اعمال نظارت شورایی بر اداره این شرکت از سوی کارگران نیشکر هفت تپه است. همه اینها به معنای پایه گذاشتن شورای واقعی کارگران در نیشکر هفت تپه است و این کارگران از هم اکنون دارند با اتکاء به شورای خود نظارت شورایی را اجرایی میکنند. از جمله یکی از تصمیمات بسیار مهم آنها که همین امروز دارند اجرایی میکنند اخراج مدیران فاسد و تعیین مدیریت هر بخش توسط خود کارگران است. این الگوی بسیار درخشان از اداره شورایی است که نشان میدهد که چطور این کارگران ایستاده اند و دارند اعمال اراده میکنند .
خلیل کیوان: کاظم نیکخواه! تبیین کارگران نیشکر هفت تپه از اداره شورایی و اقدامات عملی در این راستا در این شرکت از سوی کارگران را شهلا دانشفر توضیح داد اما یک بحث مهم در مورد این شرکت بحث مدیریت آنست. از جمله یک بحث بر سر اینست که مدیریت شرکت به تعاونی داده شود که ۵۰ درصد سهام آن به خود کارگران داده شود . تا چه حد این مساله میتواند راه حلی برای حفظ نیشکر هفت تپه باشد. نفع آن برای کارگران چه میتواند باشد؟
کاظم نیکخواه: طرح سهیم کردن کارگران در مالکیت کارخانه و شرکت یک الگوی بسیار شناخته شده در دنیاست که تحت عناوین مختلف از جمله بنام “کنترل کارگری” و امثال اینها از قرن پیش در جاهایی به آزمایش گذاشته شد و همه جا نشان داده شده است که کاملا توهم آفرین و به زیان کارگران است. سهیم کردن کارگران در مالکیت شرکت و پنجاه پنجاه و امثال اینها که در کشورهای مختلف و در دوره های متفاوت اشکال مختلفی بخود گرفته تلاشی است برای تبدیل کردن کارگران به سیاهی لشکر سرمایه داران و در یک کلام باید بگویم برای کارگران بسیار زیان آور است و مطلقا باید جلوی آن بایستند و تا آنجا که من خبر دارم کارگران نیشکر هفت تپه خوشبختانه فریب آنرا نخورده اند و با آن مخالفت کرده اند. پنجاه و پنجاه شدن مالکیت شرکت عملا بعد از مدت کوتاهی کارگران را مقابل هم قرار میدهد در صفوف کارگران تفرقه ایجاد میکند، مسئولیت دولت را در قبال زندگی کارگران کنار میزند و کارگران را مسبب مشکلات کارخانه قلمداد و معرفی میکند. روشن است که کارگران حق دارند جمعا مالک شرکت و کارخانه ای باشند که بدست خودشان ساخته شده است. اما نمیخواهند و نباید بخواهند که به سیاهی لشکر سرمایه داران تبدیل شوند. یک سیستمی هست که سرتاپایش دست سرمایه داران و دولت آنهاست، واردات، صادرات، خرید، فروش، بازار، پول، ابزار و همه اینها در دست سرمایه داران و دولت آنهاست، و آنها همه چیز را کنترل میکنند و در مورد آنها که چگونه پیش برود تصمیم میگیرند و بعد کارگر را در موقعیتی قرار میدهند که به پادوی این سیستم تبدیل شود و نتواند اعتراض و اعتصاب کند زیرا ظاهرا خودش در مالکیت کارخانه و شرکت سهیم است. با این طرح قرار است کارگران تبدیل شوند به نیرویی که خودشان جلوی اعتراض و اعتصاب می ایستند.بعلاوه در مورد مشخص هفت تپه همه کارگران میدانند که جمهوری اسلامی سالهاست که سیاستش اینست که هفت تپه را به دلایل مختلفی تعطیل کند. یک دلیلش اینست که هفت تپه کانون پیشرو اعتصابات کارگری است. بقول کارگران پایتخت اعتصابات است. میخواهند تعطیل شرکت را هم به گردن کارگران بیندازند. یعنی قرار است شش ماه یک سال تحت عنوان کنترل کارگری کار کند و بعد به ورشکستگی کشیده میشود و با توافق کارگران تعطیل شود و دیگر صدای کسی هم در نیاید. این کل ماجرای این طرح است. کلا این تجربه هرجا هم کارگران فریبش را خورده اند و به دامش افتاده اند به طور جدی لطمه دیده اند و سرشان به سنگ خورده است. ظاهر مساله اینست که کارگر که در شرایط کنونی مالک هیچ چیز نیست یک مرتبه صاحب پنجاه درصد کارخانه و شرکت میشود و سود شرکت با او تقسیم میشود. این خیلی فریبنده است. اما واقعی نیست. زیر فشار اعتراضات و اعتصابات کارگران به این موقعیت افتاده اند. اهرمهای اصلی شرکت و کارخانه در دست سرمایه دارانست و کارگران فقط میتوانند به جان هم بیفتند و صفوفشان به هم بریزد. نمیشود یک جزیره کارگری و سوسیالیستی را در دل اقیانوس سرمایه داری ایجاد کرد. این کاملا خطرناک است، مضر است، زیان آور است. کارگران هفت تپه تا کنون خیلی هوشیارانه در مقابل خیلی از تفرقه افکنی ها محکم و متحد ایستاده اند در مقابل این طرح هم قطعا محکم خواهند ایتساد و آنرا خنثی خواهند کرد. کارگر در آن جامعه بعنوان شهروند و بعنوان کارگر باید از تک تک حقوق خود، زندگی خود، امنیت خود دفاع کند. همانطور که تا کنون کارگران نیشکر هفت تپه دفاع کرده اند و این نوع طرحهای فریبکارانه را علیرغم ظاهر فریبنده ای که دارند بشناسند و تردیدی نداشته باشند که در خدمت اهداف دولت و سرمایه دارانست.
خلیل کیوان: یک بحث دیگر در مورد مدیریت اینست که شرکت به زیر مجموعه هفت شرکت نیشکر هفت تپه در خوزستان اضافه شود و اداره آن شورایی باشد. شهلا دانشفر شما چه فکر میکنید؟
شهلا دانشفر: در حالیکه کارگران دارند نظارت شورایی را اجرایی میکنند، این نوع طرحهای تعاونی و پنجاه پنجاه هم عملا کنار زده میشود و موفقیتی نخواهد داشت. یعنی عملا کارگران با اجرای نظارت شورایی دارند طرح های دیگر را عقب میزنند. به این معنا که اعتراضات کارگران نیشکر هفت آنچنان با قدرت به جلو میرود که هر طرح این چنینی ناگزیر است عقب بنشیند. اما در رابطه با سوال مشخص شما لازمست بگویم که هفت شرکت نیشکر در خوزستان هست. مثل نیشکر دهخدا، امیرکبیر، کارون، دعبل خزاعی و غیره یک طرح اینست که نیشکر هفت تپه نیز زیر این مجموعه قرار گیرد. کارگران میگویند هر نوع مالکیت دولتی ای برقرار شود، شرکت باید تحت نظارت شورایی آنها اداره شود و همانطور که اشاره کردم طرحش را نیز داده اند. و این مساله کلیدی برای کارگران است و به همین دلیل دارند با این شتاب ارکان نظارت شورایی را ایجاد و به آن ساختار میدهند و آنرا اجرایی میکنند. و مجمع عمومی و تصمیم گیری جمعی رکن پایی ای این ساختار برای نظارت شورایی است. طبعا کارگران هدفشان گرفتن مالکیت شرکت نیست. بخاطر اینکه دولت در قبال زندگی و معیشت ۵ هزار کارگر این شرکت مسئول است. به همین دلیل با طرح تعاونی مخالفت هستند. زیرا طرح اینست که ۵۰ درصد سهام به کارگران داده شود و باقی سهامدار اصلی دولت است. بعد هم با پخش این ۵۰ سهم در میان کارگران تحت عنوان مالک شدن کارگران زبان کارگر را کوتاه کنند و سر آنها را کلاه بگذارند. به نظر من در واقع آن طرح، به نحوی تدبیری برای عقب زدن نظارت شورایی است. در حالیکه با نظارت شورایی کارگر میگوید وقتی مالکیت با دولت است، دولت مسئول است حق کارگر را ادا کند. مزدش را بموقع بپردازد. و کارگران همه مطالبات خود را دارند. از جمله کارگران اخراجی باید سر کارشان بازگردند. قراردادهای کارگران دفع آفات و غیر نیشکر باید تمدید شود. پرونده های امنیتی باید بسته شود و همه مطالبات سر جایش است و کارگران خواهان آنها هستند. ولی شرکت باید تحت نظارت خودمان اداره شود و همه مدیران بخش های نیز باید توسط خود ما کارگران انتخاب شوند.
خلیل کیوان: وقتی به مبارزات کارگران نیشکر هفت تپه نگاه میکنیم تقلاهایی بسیاری شده است که در صف کارگران تفرقه ایجاد شود. در شرایط فعلی چه موانعی بر سر پیگیری خواستهای کارگران نیشکر هفت تپه قرار دارد و چه مساتلی میتواند زمینه ساز ایجاد تفرقه در صفوف مبارزه متحد آنها باشد و این نکته کلیدی در این اعتراضات است.
کاظم نیکخواه: کارگران نیشکر هفت تپه تا اینجا بسیار بسیار هوشیارانه در برابر تفرقه افکنی ها ایستاده اند و موفق شده اند به دلیل حفظ اتحادشان روی جهت کارگری، روی یک جهت پیشرو و رادیکال خواستهایشان را پیش ببرند. حتی در مساله مالکیت شرکت که برای حکومت و سرمایه داران مقدس است دخالت کردند و مالکیت کارخانه را که در دست بخش خصوصی و اسد بیگی بود لغو کردند و او را بیرون انداختند و اجازه ندادند که بتواند به یکه تازیهایش ادامه دهد. این یک اقدام بسیار تاریخی و مهم بود. این را نه دولت و نه هیچ جناح حکومت موافق نبودند. و کارگران موفق شدند با اتحاد، با سماجت و با پیگیری آنرا عملی کنند. در این مسیر تلاشهای زیادی شد که کارگران را این طرف و آن طرف بکشانند. یکی از توطئه هایی که بارها تلاش کردند آنرا عملی کنند این بود که کارگران را پشت سر یک جناح حکومت علیه جناح دیگر بکشانند و تبدیل کنند به سیاهی لشکر جنگ جناحهای حکومتی. و این تلاشها و توطئه ها هنوزهم ادامه دارد و یک مانع جدی است. یعنی نیروهایی که میخواهند کارگران را پشت سر جناحهای حکومت و حمایت کننده از سیاست یک جناح حکومت بکشانند. موانع دیگری هم هست. مثلا اخراجها. تلاش کردند با اخراج فعالین کارگری موثر و با نفوذ یعنی فعال ترین رهبران کارگری مبارزه کارگران را تضعیف کنند. کارگران در تقابل با این سیاست این بند را به یکی از خواستهای جدی شان تبدیل کرده اند و روی آن پافشاری دارند که کارگران اخراجی باید سر کار برگردند. از جمله اسماعیل بخشی که شناخته شده ترین آنهاست. و تعداد دیگری که اخراج شده اند. این نوع تلاشها و سیاستهای سر به جناحهای حکومت بعضا از زبان کسانی از درون خود کارگران شنیده میشود. مثلا مطرح میکنند که باید شورای اسلامی تشکیل بدهیم و کارگران شورای اسلامی میخواهند. اما با طرح این سخنان کارگران تنهایشان گذاشتند و جلویشان ایستادند و این تلاشها را خنثی کردند. و موفق شدند که پروژه تشکیل شورای اسلامی را کنار بزنند.
بهرحال موانع تا آنجا که تا اینجا شاهد آن بوده ایم جدی ترینش از جانب حکومتی ها و کسانی بوده است که گرایشات حکومتی دارند و پشت سر این جناح و آن جناح حکومت هستند و تلاش میشود که کارگران را از خواستهایشان دور کنند و به پادوی شورای اسلامی یا رئیسی یا امثال اینها تبدیل کنند. بنظر من باید در این رابطه محکم مقابل اینها ایستاد. یکی هم همین طرح سهیم کردن کارگران در مالکیت کارخانه است. میگویند بیایید مالکیت را پنجاه پنجاه کنیم. یعنی یک نوع ابهام و سر درگمی ایجاد کردن در میان کارگران و تلاش برای بهم ریختن صفوف کارگران هدف آنهاست و مدام دارد انجام میشود. و کارگران هم خوسبختانه تا حالا محکم و متحد ایتساده اند.
بنظر من موانع اصلی در شرایط فعلی اینها هستند. موانع دیگری هم هست که میشود به آنها اشاره کرد اما عاجلترینش بنظر من همینهاست که اشاره کردم.
خلیل کیوان: مفصل در مورد اجرایی شدن اداره شورایی و گذاشتن سنگ بنای شورای واقعی کارگری در هفت تپه صحبت شد، قدم بعدی برای ادامه کاری و تقویت اجرای آن بنظر شما چیست؟
شهلا دانشفر: تا همین جا کارگران نیشکر هفت تپه قدمهای مهمی به جلو برداشته اند. ولی یک قدم مهم دیگر اینست که به شورا و یا مجمع نمایندگان خود رسمیت دهند و آنرا علنا اعلام کنند. با آن اسم خطاب به کارگران و جامعه صحبت کنند و بیانیه دهند و ابراز نظر کنند. این کارگران تبیین خودشان را از اداره شورایی اعلام کرده و گفته اند که برای نظارت شورایی مجمع عمومی خودشان را تشکیل میدهند و مجمع نمایندگانشان را انتخاب میکنند. باید در اسرع وقت این کار را انجام شود. خود این کارگران انجام آنرا در اقلام مهم کارشان قرار داده اند. اما هر چه انجام آن عقب تر بیفتد به همان درجه تصویر بی شکل تری از خودشان میدهند. به همان درجه به گفتمانهایی مثل اینکه باید شورای اسلامی ایجاد شود میدان تحرک بیشتری میدهد. اینرا ما مدتهاست که بر آن تاکید کرده ایم. همین الان کارگران نیشکر هفت تپه خیلی از حرفهایشان را به عنوان “جمعی ازکارگران” و یا جمع هایی از کارگران در بخش های مختلف شرکت و چنین عناوینی رو به جامعه طرح میکنند. ولی چیزی که هویت دارد همان مجمع عمومی این کارگران است. که در آن جمع میشوند و تصمیم گیری میکنند. خصوصا در این دوره از مبارزات کارگران نیشکر هفت تپه مجمع عمومی جای جدی تری پیدا کرد و کارگران با تشکیل منظم آن و تبدیل آن به محل تصمیم گیری ها و بعد هم اجرایی کردن تصمیم گیری ها وارد فاز جدیدی از سازمانیابی اعتراضاتشان شدند. از جمله در تجمعات اعتراضی این کارگران در مقابل فرمانداری در همین اواخر ما شاهد بودیم که آنها همانجا حضور و غیاب میکردند و بعدا در مورد کارهای در دستور خود رای گیری میکردند. از جمله جالب بود که همانجا در رابطه با دعوت شورای تامین استان به مذاکره رای دادند و گفتند به این نشست نخواهیم رفت. حرفهای ما روشن است و منتظر پاسخ هستیم. همچنین تمامی این تصمیماتی که ما در مورد آنها تحت عنوان نظارت شورایی بحث کردیم را این کارگران در مجمع عمومی خود گرفته اند. ولی برای اینکه این رسمیت و هویت پیدا کند باید به همین اسم شورای کارگران و یا مجمع نمایندگان کارگران اعلام علنی شود و به همین اسم صحبت کنند و بیانیه ها و تصمیم گیریهایشان را رسمیت دهند. و به همین اسم رو به جامعه حرف بزنند. این یک تحول مهم است و قدمی در تثبیت پیروزی های تا کنونی خواهد بود.
خلیل کیوان: امروز نیشکر هفت تپه یک سنگر است. سنگر شوراها. آنچه در هفت تپه میگذرد تا چه حد میتواند در بعد سراسری در جنبش کارگری تاثیر گذار باشد؟
کاظم نیکخواه: هفت تپه بطور واقعی تاثیرات زیادی تا همینجا بر فضای جامعه در جنبش کارگری و کلا بر بخشهای مختلف طبقه کارگر، معلمان ، پرستاران، بازنشستگان و دانشجویان گذاشته. اغراق نیست اگر بگوییم به یک مفهوم هفت تپه دارد جامعه را هدایت و رهبری میکند. خود بحث شوراها نظارت شورایی اداره شورایی شعار نان کار آزادی اداره شورایی اینها همه برای کل کارگران و کل بخشهای طبقه کارگر بسیار آموزنده و روحیه بخش و پیشرو و مهم است و تاثیرات خود را گذاشته و خواهد گذشت. در عین حال کارگران هفت تپه توانسته ا ند اتحادشان را هوشیارانه حفظ کنند و شیوه ها و موضع گیریها و ابزارهای حفظ این اتحاد و خنثی کردن توطئه ها که برخی را اشاره کردیم برای همه کاگران و مردم اموزنده است. برای نمونه اینکه رهبران کارگران هفت تپه جلو آمده اند علنا روی سنگر ایستاده اند و با اسم و رسم خواستهای کارگران را مطرح میکنند و کل کارگران آنجا مثل یک مجمع عمومی واحد حرفشان را میزنند تصمیمات به تایید مجمع عمومی کارگران میرسد و غیره همه اینها سنتهای بسیار زیبا و پیشرو و تاریخی ای است که تاثیرات عظیمی در جامعه میگذارد. تداوم مبارزه کارگران هفت تپه روی کل فضای جنبش کارگری و باید بگویم روی کل فضای جامعه تاثیرات عمیقی گذاشته و جامعه از آن درس گرفته است. نفس وجود یک مبارزه رادیکال و فعال مثل هفت تپه در جامعه خودش یک ستون محکم کارگری علیه سرمایه داران و حکومتشان ایجاد کرده است که قابل انکار نیست. هفت تپه یک جایگاه تاریخی و فراموش نشدنی در کل جامعه و فضای اجتماعی پیدا کرده و من مطمپئم که خواستهای کارگران عملی خواهد شد و پیشرویهای بسیار بیشتری را شاهد خواهیم بود. برای کارگران نیشکر هفت تپه بسیار آرزوی موفقیت میکنم. و ارزو میکنم که تجربیات هفت تپه به الگوی نفت، پتروشیمی و همه کارگران تبدیل شود.
خلیل کیوان: تشکر میکنم که در این برنامه شرکت کردید.
