نتایج انتخابات ریاست جمهوری اکراین شگفتی آور بود، اما غیر قابل انتظار نبود. ولادیمیر زلنسکی یک کمدین ۴١ ساله بدون سابقه و تجربه سیاسی، پروشنکو رئیس جمهوری قبلی و رقیب خود را با اختلاف فاحش ٧٣ درصد در برابر ٢۴ درصد در دور دوم انتخابات از میدان بدر کرد و شکست داد.
تا مدتی قبل از انتخابات هیچکس تصور نمیکرد که فردی خارج از دایره سنتی قدرت در اکراین بتواند به این مقام برسد.علت پیروزی زلنسکی چه بود؟ خود او در یک مناظره تلویزیونی خطاب به رقیبش در باره علت انتخابش چنین گفت: “من نتیجه اشتباهات و وعده و وعیدهای شما هستم. من رقیب شما نیستم، مجازات شمایم.” آن اشتباهات و عده و وعیدها که باعث شکست پروشنکو شد چه بود؟: ختم جنگ در دون باس، مقابله با فساد گسترده و اصلاحات در سیستم قضایی که پروشنکو در پی “انقلاب میدان” در سال ۲۰۱۴ مبنای تبلیغات خود قرار داده بود، پاره ای از آنها بود.
مردم برای نفی وضع موجود و پس زدن پروشنکو به زلنسکی روی آوردند. یا آنطور که خودش میگوید برای مجازات پروشنکو او را انتخاب کردند. اما زلنسکی چه می تواند بکند؟ مردم مطالبات زیادی دارند. حال سئوال این است که آیا زلنسکی میتواند به آنچه که پروشنکو وعده داده بود و باعث شکست او شد جامعه عمل بپوشاند؟ علاوه براین، پاسخ او برای مبارزه با فقر گسترده و شکاف طبقاتی که طی ده های گذشته در اکراین رشد کرده است، چه میکند؟
مردم اکراین هم مثل بسیاری از مردم دنیا از بورکراسی مافوق و فاسد و وعده و وعیدها به تنگ آمده اند. به فرض اینکه رئیس جمهور جدید به آنچه میگوید وفادار هم بماند، سئوال این است که برای حل مشکلاتی که باعث انتخاب وی شد به چه سیاستها، روش ها و ابزارهایی برای تحقق آنها متوسل میشود؟ او در چارچوب اقتصاد سرمایه داری با نسخه های ریاضت کشی بانک جهانی و با بورکراسی و سیستم بالای سر مردم چه می تواند بکند؟ کار زیادی ازو ساخته نیست. خود او هیچ چیزی در این باره نگفته است. آنچه روشن است این است که او نمی تواند با حفظ سیستم موجود و بدون دست بردن به ریشه ها و در هم کوبیدن بورکراسی و قدرت مافوق مردم در جهت تحقق خواسته های آنها گام بردارد. هیچ نشانه ای از اینکه او در این جهت گام برمیدارد وجود ندارد.
ساده نگری خواهد بود که شگفتی نتایج انتخابات اکراین را صرفا در انتخاب یک کمدین ناشناس که علیه جنگ سخن میگوید، بر علیه فساد شوریده است و خواهان اصلاحات سیستم قضایی است، و تعصبی از صحبت کردن بزبان روسی ندارد، و به همین خاطر توجه روس های شرق بحران زده اکراین و جوانان کشور را بخود جلب کرده است، خلاصه کنیم. انتخابات اکراین نمایشی دیگر از بحران حکومتی سرمایه داری است که هر بار در این یا آن کشور خود را نمایان میکند.
این انتخابات یکبار دیگر بر روی گردانی و بی اعتمادی مردم نسبت به سیستم سرمایه داری، مکانیسم ها، عملکرد و همچنین احزاب آن را صحه گذاشت. رویگرانی از سیستم حکومتی مافوق مردم در غرب را، بارها در نرخ پایین مشارکت در انتخابات و یا مشارکت از روی اجبار و با هدف انتخابی بین بد و بدتر، در جنبش های اعتراضی نظیر جنبش اشغال خیابان ها، علیه وال استریت و برگزیت شاهد بوده ایم. اکراین استثنایی بر این قاعده نیست.
انترناسیونال ۸۱۳
خلیل کیوان