حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
روی کار آمدن ترامپ و طرح موضوع تمدید تحریمهای غیر هسته ای ایران یک بار دیگر بحث برجام را در میان جناحهای حکومتی داغ کرده است. خامنه ای میگوید “عجله در مذاکرات هسته ای باعث غفلت شد” و روحانی پاسخ میدهد که رهبر در جریان همه مذاکرات و تصمیمات بوده است و او حتی اسناد کتبی ای به امضای خامنه ای در دست دارد که این موضوع را تائید میکند. روزنامه ها اصولگرا هم به روحانی میتازند که برای فرار از بن بست برجام تقصیرها را گردن رهبر میاندازد.
واقعیت اینست که توافق برجام تا امروز بیشتر برای حکومت اسلامی مساله و مشکل ساز بوده است تا مرهمی بر مشکلات و بن بست اقتصادی اش. حول برجام دو مساله اساسی حکومت: اول رفع تحریمها بمنطور جلوگیری از ورشکستگی و فروپاشی اقتصادی، و دوم عادیسازی را بطه با غرب و بویژه دولت آمریکا روی میز قرار گرفت. هر دو جناح حکومت بر سر مذاکره و توافق با آمریکا برای رفع تحریمها توافق داشتند اما هدف عادیسازی روابط را اساسا روحانی و خط اصلاح طلب دنبال میکرد. خامنه ای با عادیسازی روابط و به بیان دقیقتر با طرح آشکار این مساله مخالف است چون کل هویت و استراتژی ضد آمریکائیگری حکومت اسلامی را نفی میکند و موجب تضعیف رژیم در منطقه و در عرصه سیاست داخلی میشود. اکنون این کشاکش قدیمی با روی کار آمدن ترامپ وارد مرحله تازه ای شده است. تا آنجا که به مساله توافق هسته ای مربوط میشود ترامپ اعلام کرده است برجام را پاره خوهد کرد. در زمینه عادیسازی نیز ترامپ مواضع تند تر و خصمانه تری علیه جریانات اسلامی دارد و خط اوباما یعنی دیپلماسی “مشت ها را باز کنید تا باهم دست بدهیم” را دنبال نمیکند. به نظر میرسد این تغییر در سیاستها آمریکا تقویت خط ضد آمریکائی خامنه ای و تضعیف سیاست عادیسازی روحانی را بدنبال خواهد داشت ولی این فقط ظاهر قضیه است. جمهوری اسلامی در یک بن بست و تنگنای اقتصادی کشنده قرار گرفته است و چاره ای جز رفع تحریمها و باز کردن درهای بازار جهانی بروی اقتصاد فروپاشیده خود ندارد. هر دو جناح حکومت بر این واقعیت آگاه هستند و دقیقا به همین دلیل به مذاکره با دولت آمریکا و متحدین غربی اش و دست کشیدن از پروژه هسته ای تن دادند. منتفی شدن برجام تنها به معنی تشدید کشمکشهای جناحی و تقویت جناح خامنه ای در برابر روحانی نیست، بلکه مهمتر از آن تعمیق بحران همه جانبه اقتصادی و سیاسی و اجتماعی کل حکومت را بدنبال خواهد داشت. این دیگر نه تقصیر رهبر است و نه گناه دولت روحانی. آنچه در تحلیل نهائی رابطه با آمریکا را برای جمهوری اسلامی به یک معضل لاینحل تبدیل کرده “خطر” انفجار و خیزش توده ای مردمی است که مترصد فرصتی برای بزیر کشیدن کل حکومت هستند. کشمکش جناحها اساسا بر سر این است که چگونه با این خطر مقابله کنند. حکومت حتی اگر معضل برجام و رابطه با غرب را بتواند به سرانجامی برساند، در رابطه با جامعه در حال انفجار راه حلی نخواهد داشت.
8 دسامبر 16
