حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
احسان خاندوزی سخنگوی اقتصادی دولت روز دوشنبه ١٧ بهمن ماه از آغازاجرای فاز دوم طرح “هوشمندسازی یارانه نان” خبر داده و گفته: “بتدریج شناورسازی سهمیه آرد نانوایی‌ها نیز به اجرا در خواهد آمد. یعنی محدودیت سهمیه آرد هر نانوایی برداشته میشود و هر نانوایی می‌تواند هر میزان آردی که تبدیل به نان کرده را به مردم بفروشد وعلاوه بر این کمک هزینه نانوایان نیز دو برابر خواهد شد”. در مورد اینکه فاز اول این طرح چگونه آغاز شد و به چه نتایجی رسید، این گزارش حکومتی خود گویاست.
یک گزارش حکومتی در باره اجرای مرحله اول این طرح از مرداد ماه می گوید:طرح” شناورسازی سهمیه آرد نانوایی‌ها”از مردادماه به اجرا گذاشته شد و دولت همزمان با این طرح موضوع طرح کارتخوان هوشمند را برای نانوایی‌ها به اجرا گذاشت.در قالب طرح هوشمندسازی یارانه نان، تمامی نانوایی‌ها به دستگاه کارتخوان هوشمند متصل شدند. بدین شکل که مردم پس از خرید نان کارت عابربانک خود را می‌کشیدند و هزینه نان یارانه‌ای را پرداخت می‌کردند. اما از آنجایی که نانوایی‌ها باید آرد خود را به قیمت آزاد خریداری می‌کردند قرار شد دولت مابهالتفاوت مبلغ نان یارانه‌ای تا قیمت اصلی نان را به حساب نانوایی واریز کند”.
با گذشت حدود شش ماه ازآغاز اجرای فار اول طرح هوشمندسازی،محمد جلال، مشاور وزیر امور اقتصادی در گفتگو با صداوسیمای رژیم گفته که”رصد داده‌های کارت‌خوان‌های هوشمند در نانوایی‌ها نشان میدهد روزانه ۵۰۰۰ تن آرد، یعنی حدود ۵۰ میلیون قرص نان لواش در نانوایی‌ها؛ اکثرا در نانوایی های دولتی گم میشود”.
در گزارش دیگری مرکز پژوهش‌های مجلس نوشته:”برخی از نانوایی‌های دولتی مشتری‌ها را مجبور می‌کنند که نان را به اشکال مختلف مانند نان کنجدی، نان زعفرانی، نان حاوی سبزیجات و انواع دیگر خریداری کنند. با این شیوه دستگاه کارتخوان هوشمند چهار قرص نان ثبت می‌کنند، اما در عمل دو قرص نان به مشتریان تحویل می‌دهند.
اینها بخشی از گزارشات حکومتی از اجرای فاز اول این طرح می باشد که نشان می دهد رانت و دزدی دست اندرکاران آرد و نان، بویژه موضوع کارتخوانها، ممر جدید دزدی و رانت حکومتی ها شده است.علیرغم این وضعیت الان دولت رئیسی تصمیم به اجرای فاز دوم این طرح گرفته که در نهایت به معنی حذف یارانه آرد و آزاد سازی کامل قیمت آرد می باشد که مستقیما باعث افزایش قیمت انواع نان در ماههای آتی خواهد شد. اما طرح “هوشمندسازی یارانه نان” چیست و ادعاهای دولت چقدر واقعی است؟
طرح “هوشمندسازی یارانه نان”از اوایل مرداد امسال به اجرا گذاشته شد. علیرغم ادعاهای دولت مبنی بر اینکه قیمت نان افزایش نخواهد یافت، حکومت قیمت نان فانتزی را بین ٣٠ با ١٢٠ درصد بسته به نوع نان افزایش داد. بر اساس مصوبه دولت استانداریها و فرمانداریها در سراسر کشور اقدام به افزایش قیمت انواع نان فانتزی کردند. دولت ادعا کرد که افزایش قیمت این نوع نانها، از آنجایی که مصرف عمومی ندارند، تاثیری در افزایش قیمت انواع نانهای پرمصرف، نظیر لواش، سنگک، بربری و تافتون ندارد، فقط موضوع توزیع آرد یارانه ای را “بهینه و هوشمند” می کند. این افزایش بلافاصله باعث افزایش قیمت نان مصرفی عموم مردم شد. طبق گزارشات مرکز آمارو گزارشات مربوط به گرانی اقلام خوراکی، انواع نان در بازار بین ٢٤ تا ٣٥ درصددر نیمه دوم امسال افزایش قیمت نشان می دهد. اما سابقه ماجرا چیست؟
با روی کار آمدن رئیسی موضوع حذف ارزترجیحی برای کالاهای اساسی در دستور دولت قرار گرفت.حکومت ادعا کرد با این سیاست قصد جلوگیری از افزایش قیمت ارزهای خارجی، بویژه که تاثیر مستقیم بر افزایش قیمت کالاهای اساسی دارد را مهار خواهد کرد. نتیجه این طرح حداقل بعد از حدود ٨ ماه افزایش هر روز قیمت دلار تا بالای ٤٠ هزار تومان شده که اثرات و تبعات ویرانگری بر قدرت خرید کارگران و مردم و افزایش گرانی ها داشته است.
در ادامه سیاست حدف ازر ترجیحی کالاهای اساسی،از تابستان امسال دولت حذف ارز ترجیحی برای آرد و نان را در دستور گذاشت. رسانه های حکومت پیرامون چند و چون اجرای این طرح، به نقل از گزارشات دولتی نوشتند:”با حذف ارز ترجیحی قرار شد قیمت نان برای مصرف‌کننده ثابت بماند، براین اساس پیشنهاد دولت، “طرح هوشمندسازی یارانه نان” بود. قرار بر این بود که طرح در دو فاز انجام شود. در فاز اول، تصمیم بر آن شد که نانوا آرد را با قیمت قبل تهیه کند ولی قیمت نان هم تغییری نکند و دولت مکلف شد تا مابهالتفاوت هزینه تولید و هزینه نان را به نانوایان بپردازد. در فاز دوم قرار است قیمت آرد هم آزاد شود، اما قیمت نان تغییری نداشته باشد و دولت مابهالتفاوت قیمت نان و آرد را به نانوا پرداخت کند”.
با تصویب به اجرا گذاشتن حذف ارزترجیحی برای آرد ونان، دولت اجرای فاز دوم “طرح هوشمند سازی یارانه نان” را آغاز کرده است. بدین ترتیب قیمت آرد در حال آزاد سازی است. یعنی آرد یارانه ای بتدریج حذف میشود. آزاد سازی قیمت آرد مساوی با افزایش قیمت آرد و به طریق اولی افزایش قیمت نانهای مورد مصرف عمومی است.
در طول این چند ماه گذشته و بدنبال آغاز اجرای این طرح، گزارشات متعددی در رسانه های حکومتی از افزایش رانت و دزدی در این بخش منتشر شده است که نشان میدهد مافیای آرد و نان به بهانه اجرای این طرح فعالتر شده و سهم قابل توجهی پول و اعتبار از قبل اجرای این طرح بدست آورده است. هفته نامه «تجارت فردا» به بررسی شیوه مدیریت نان در دولت پرداخته و نوشته است که بیش از ۲۷ هزار میلیارد تومان رانت در چرخه توزیع آرد ردوبدل میشود.
ماجرای مجهز شدن نانوایی ها به کارتخوانها با این ادعا که دولت کنترل میزان نان تولید و فروش شده توسط نانوایی ها را دست داردو بر این اساس دست نانوایی ها را برای تولید و عرضه بیشتر نان باز گذاشته و بازار آرد و نان را “مدیریت” می کند تا افزایش قیمتی صورت نگیرد، ادعایی بیش نیست و واقعیت ندارد. حتی گزارشات حکومتی خلاف این ادعا را طرح کرده اند.
آنچه مسلم است با اجرای فاز دوم طرح “هوشمندسازی یارانه نان” قیمت آرد و در ادامه قیمت نان بخشا آزاد خواهد شد.اجرای این طرح گرانی های بازهم بیشتری را به مردم تحمیل خواهد کرد. نان در کشور به یک غذای اصلی بخشی ازمردم تبدیل شده و با ادامه این روند، تهیه نان هم برای بخش بزرگی از مردم هزینه های زیادی به سبد غذایی شان تحمیل خواهد کرد. هزینه هایی که با در نظر داشت دستمزدها و حقوق های چندین بار زیر خط فقر، زندگی و تامین هزینه های خانوارها را با مشکلات جدی روبرو خواهد کرد. در کنار آن مافیای آرد و نان حکومتی کیسه هایشان پر و دزدی هایشان ادامه خواهد یافت.
گرانی نان در کنار افزایش هر روزه قیمت کالاها و مایحتاج عمومی، یک پایه مهم سیاستهای اقتصادی دولت است. سیاستهایی که در بودجه ها و مصوبات دولت به بهانه های دروغینی نظیر “مهار گرانی و قیمتها”، “درآمد زایی” و…، تحمیل گرانی ها و فقر و فلاکت بیشتری را بر زندگی مردم تحمیل کرده است.
برای مقابله با این سیاستهای ضد مردمی و فقر گسترده حکومت کل کارگران و مردم باید افزایش فوری دستمزدهای بالای ۲۵ میلیون تومان را دردستور خود بگذارند. نباید اجازه داد حکومتی که در ماههای اخیر زیر ضرب انقلاب زن زندگی و آزادی قرار دارد، ادعای “عادی نمایی” کرده و این ادعا را با تعرض مسستقیم به معیشت و گذران مردم به پیش ببرد. فضا و جو اعتراضی در جامعه بالاست. کارگران و اقشار مختلف مردم در برابر این سیاستها باید متحد و سراسری به میدان آمده و با اعتراضات و مبارزاتشان، حکومت رابه عقب بزنند.
