این هفته جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا به اسرائیل سفر کرد. وی روز جمعه بهعربستانمیرود و قرار است وی روز شنبه در نشست ویژه سران «شورای همکاری خلیج فارس+۳» شرکت کند. سران کشورهای عضو (عربستان، امارات، قطر، کویت، بحرین و عمان) در کنار سه کشور مصر، عراق و اردن در این نشست حضور خواهند داشت.یکی از اهداف این سفر آنطوریکه اسرائیل می گوید شکل دادن به «اتحاد دفاع هوایی خاورمیانه» (MEAD) باحمایت آمریکاست، که اساسا برای مقابله با تهدیدات جمهوری اسلامی علیه کشورهای منطقه و جلوگیری از گسترش نفوذ رژیم میباشد.
وزارت خارجه آمریکااهداف سفر بایدن به اسرائیل را تعمیق و تاکید بر روابط با این کشور، مقابله با تهدیدات مشترک از جمله تهدیدات جمهوری اسلامی علیه اسرائیل و کشورهای منطقه،تلاش برای شکل دادن «یک ائتلاف برای توافق برنامه هستهای ایران»؛ تشکیل دو کشور در فلسطین وگفتگو در مورد نفتاعلام کرد.
بایدن روز چهارشنبه در بدو ورود به اسرائیل در مصاحبه ای با رسانه اسرائیلی در مورد ماندن اسم سپاه پاسداران در لیست گروههای تروریستی و احیای توافق برجام گفت:” که نام سپاه پاسداران حتی اگر به شکست برجام منجر شود، از فهرست گروههای تروریستی آمریکا حذف نخواهد شد.آمریکا اجازه نخواهد داد ایران به سلاح هسته ای دست یابد. وی در ادامه گفت:ما میتوانیم علیه نیروی قدس اقدام کنیم و همچنان به توافقی برسیم که برنامه اتمی را محدود کند. هنوز تصور میکنم این اقدامی منطقی است”.
در خبر دیگری دولت اسرائیل گفته است که این کشور و همسایگان عرب آن در حال تهیه و توسعه یک سامانه پدافند هوایی مشترک برای مقابله با موشکهای کروز، راکتها، و پهپادهای ایران هستند. اسرائیل گفته است بایدندرباره تلاش برای شکل دادن به «اتحاد دفاع هوایی خاورمیانه» با کشورهای عربی گفتگو خواهد کرد. وی تلاش دارد مصر، عراق، و اردن را نیز به این جهت بکشاند.
از موضوعات مهم دیگر در گفتگوهای بایدن با سران رژیم های منطقه موضوع انرژی و بویژه نفت است او در این سفر تلاش خواهد کرد کشورهای عربی خلیج فارس، به ویژه عربستان و امارات را راضی کند تا تولید نفت را افزایش داده و قیمت نفت را پائین آورده و از آن به عنوان اهرم فشار بر روسیه و ایران استفاده بکند.
آن گونهکه از اخبار و گزارشات بر می آید و بخشا آمریکا و متحدینش نیز آن را تائید می کنند، محور اصلی گفتگوهای بایدن با اسرائیل و سران کشورهای عربی بهبود روابط با اسرائیل، اساسا تقویت محور مخالفت با گسترش نفوذ جمهوری اسلامی در منطقه و شکل دادن به یک ائتلاف علیه ایران است. برخی رسانه های غربیسفر بایدن به منطقه را “بازگشت آمریکا” به حضور و دخالت فعال در شکل دادن به روندهای آتی در خاورمیانه ارزیابی کرده اند. محور اصلی این سیاست جدید آمریکا تشویق متحدانش؛ اسرائیل و کشورهای عربی به اتخاذ موضع یکدست و متحد علیه جمهوری اسلامی است.
لازم به توضیح است اسرائیل وآمریکا از چند سال پیش مدام روی این موضوع تاکید کرده و تلاش های دیپلماتیک گسترده ای را در دستور داشته اند. از جمله این تلاش ها «پیمان ابراهیم» بود که اسرائیل در سال ۲۰۲۰ با میانجیگری آمریکا، روابط دیپلماتیک خود را با بحرین و امارات متحده عربی آغاز کرد. در ادامه سیاستهای ناظر بر اجرای این پیمان،کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس،شامل بحرین، کویت، عمان، قطر، عربستان سعودی، و امارات در طول این دو سال گذشته گفتگوها و رایزنی هایشان پیرامون بهبود روابط با اسرائیل را سیاست رسمی خود در قبال مقابله با تلاش های جمهوری اسلامی برای جلوگیری از گسترش نفوذش در منطقه، در دستور دارند. برخی کشورهای عربی در هراس و نگرانی از گسترش نفود و خرابکاریهای جمهوری اسلامی در منطقه و حمایتش از گروههای تروریستی، بخشا موضوع “ناتوی عربی” را طرح کرده اند.
در کنار این سیاست، موضوع مهار هسته ای جمهوری اسلامی و همراه و همسو کردن کشورهای منطقه پشت سیاستهای آمریکا حول گفتگوهای هسته ای قرار دارد. در چند ماه گذشته اسرائیل؛ عربستان و برخی دیگر از کشور های منطقه، صمن ابراز نگرانی از فعالیتهای هسته ای جمهوری اسلامی، خواهان دخالت دادن این کشورها در مذاکرات هسته ای شده اند. بایدن هم در سفرش به منطقه بر این موضوع تاکید کرد و قول داده که همراه با اسرائیل و متحدانش در منطقه، یک “جبهه قدرتمند” در مورد تلاش های هسته ای جمهوری اسلامی شکل بدهد.مسئله سرنوشت”پیمان ابراهیم”، بویژه طرح دو کشور نیز از موضوعاتی است که قرار است بایدن در مورد آن با متحدانش مشورت کند.
سفر سه روزه بایدن به منطقه قرار است بازگشت دوباره و این بار فعالتر آمریکا به منطقه بحرانی خاورمیانه را به رقبای آمریکا، از جمله روسیه و بخشا چین گوشزد نماید. صف بندیهای منطقه ای دچار تحولات جدیدی شده است. تهاجم روسیه به اوکراین یکی از فاکتورهای مهم تحولات جاری در منطقه می باشد. گسترش همکاریهای محور روسیه و جمهوری اسلامی، همسویی ضمنی چین با این محور، آمریکا و بایدن را به صرافت بازگشت مجدد آمریکا به منطقه انداخته است. آمریکا نگران گسترش نفوذ روسیه در منطقه با همراهی جمهوری اسلامی و چین و از دست دادن نفوذ سنتی اش در منطقه است.
اینکه روندهای آتی سیاست آمریکا در حمایت از اسرائیل و گردآوردن کشورهای عربی حول سیاستهای منطقه ای اش برای مقابله با جمهوری اسلامی چه خواهد بود، در آینده معلوم خواهد شد. اما یک نکته روشن است و آن اینکه نتیجه سیاستهای آمریکا و اسرائیل در کنار سیاستهای حکومت اسلامی، بحران و فضای جنگ و نا امنی و تروریسم را در منطقه زنده نگه داشته و زندگی مردم را در خطر و تحت فشار گذاشته است.
تلاش برای شکل دادن به ائتلاف نظامی و سیاسی علیه جمهوری اسلامی یک جنبه از سیاست آمریکا در منطقه میباشد. به نظر می رسد که اجماع لازم بین آمریکا واسرائیل و برخی کشورهای حوزه خلیج در این مورد وجود دارد. با بهبود روابط اسرائیل با کشورهای عربی، جمهوری اسلامی که شعار نابودی اسرائیل را میدهد و مدام بر آن تاکید می کند، ایزوله تر شده و زیر فشار این ائتلاف آمریکایی و عربی، جمهوری اسلامی زیر فشار بیشتری قرار خواهد گرفت.
آمریکاو غرب و کشورهای منطقه در صدد اعمال فشارهای بیشتر برای “مهار و کنترل هدفمند” جمهوری اسلامی هستند. جبهه مخالفت دولتهای منطقه با جمهوری اسلامی بزرگتر و به ظاهر قدرتمند تر هم شده است. رژیم ایزوله تر از هر زمانی در منطقه شده است. اینکه سیاستهای آمریکا و متحدینش چه عواقب و نتایجی به دنبال خواهد داشت، دقیقا روشن نیست. اما یک نکته مسلم است و آن اینکه جمهوری اسلامی در داخل کشور زیر منگنه اعتراض و مبارزه وسیع مردم و جنبش سرنگونی طلبی قرار دارد. گسترش این اعتراضات و به زیر کشیدن کل نظام نکبت و حامی تروریسم اسلامی حاکم بر ایران، تنها راهی است که می تواند کل مردم منطقه را از شر تروریسم و جنگ و کشاکشهای نظامی خلاص کند.