نمیتوان رای مردم کردستان را از تاریخ حذف کرد
کیوان جاوید: در مورد حمله نیروهای نظامی عراق و متحدینش از جمله جمهوری اسلامی به کرکوک چه نظری دارید؟ قبل از رفراندوم نیروها و افرادی میگفتند که این رفراندم درست نیست چون منجر به حمله نظامی میشود. آیا حق با آنها نبود؟
حمید تقوائی: اولین نکته این است که مردم کردستان در یک رفراندوم شرکت کردند و با درصد بالائی به جدائی رای دادند. این باید از جانب همه نیروهای سیاسی و دولتها و نهادهای بین المللی و داخلی در عراق و منطقه برسمیت شناخته شود. هیچ نیروئی حق ندارد این حق را از مردم سلب کند، مقابلش بایستد و بدتر از آن دست به لشکر کشی و اعمـال فشار نظامی و اقتصادی و تحریم و غیره بزند. روشن است که دولت عراق و جمهوری اسلامی و دولت ترکیه نگران وضعیت خودشان و سرایت خواست برگزاری رفراندوم به مناطق کردنشین کشور خودشان هستند. این دولتها سابقه طولانی ای در سرکوب مردم کردستان در کشورهای خودشان دارند، دستشان به خون مردم مناطق کردنشین آغشته است و همیشه هم بهائه شان جدائی طلبی و بخطر انداختن تمامیت ارضی و غیره بوده است.
جمهوری اسلامی سرآمد همه این دولتهای سرکوبگراست. هجوم نظامی و کشتار مردم کردستان ایران را بعد از انقلاب سال ٥٧ همه به یاد داریم. خیلی طبیعی است که اینها در برابر رای مردم بایستند و برای جلوگیری از تحقق خواست مردم کردستان عراق دست به انواع جنایتها بزنند. اما این نشان نمیدهد که این رفراندوم و این نظر پرسی اشتباه بوده است برعکس نشان میدهد که تا چه اندازه مردم کردستان عراق حق داشتند برای جدائی از شر این نیروهای جنایتکار اقدام کنند و به جدائی رای بدهند. حمله دولتهای ارتجاعی به مردمی که خواست برحقی دارند نشانه برحق نبودن این خواست نیست بلکه نشانه نهایت توحش و ماهیت ضد انسانی آنهاست. به نظر من همه نیروهای مترقی و چپ و آنهائی که ادعای دفاع از حق مردم را دارند باید یک پارچه علیه این توطئه ها بایستند و از حق مردم کردستان عراق برای جدائی پیگیرانه حمایت و دفاع کنند.
کیوان جاوید: اما از یک طرف اتحادیه میهنی کاملا راه را باز گذاشته و میدان را خالی کرده است و از طرفی بارزانی به نیروهای مردمی گفته است بروید از کرکوک دفاع کنید. نقش ناسیونالیسم و احزاب ناسیونالیست کرد را در این زمینه چطور میبینید؟
حمید تقوائی: این نیروها نزدیک به ٢٥ سال است که دولت اقلیمی تشکیل داده اند و در منطقه کردستان عراق حاکم هستند. اما در عین حال دو حزب اصلی ناسیونالیستی کردستان عراق یعنی حزب دمکرات (پارتی) و اتحادیه میهنی مدتهاست دو خط مختلف را در رابطه با سیاستهای منطقه ای و مناسبات با دیگر دولت ها دنبال میکنند. اتحادیه میهنی همپیمان خیلی پیگیر و نیروی وفادار جمهوری اسلامی بوده است کما اینکه بعد از مرگ طالبانی میبینیم که در رثایش جلادان جمهوری اسلامی نظیر قاسم سلیمانی سنگ تمام میگذارند و چه تعریف و تمجیدی از او میکنند. در آنسو بارزانی و حزب او است که بیشتر به آمریکا نزدیک است و با جمهوری اسلامی رابطه خوبی ندارد. کلا در چند سال اخیر یک نوع بلوکبندی بین نیروها و دولتهای قومی- اسلامی در منطقه بوجود آمده است و نیروهای ناسیونالیست کرد در دو قطب مقابل این بلکوبندی ارتجاعی قرار گرفته اند. برخورد آنها به رفراندوم و نتایج آن نیز تابعی از همن بلوکبندی و یارگیریهای منطقه ای آنان است.
اتحادیه میهنی از همان ابتدا تمایلی به مطرح شدن جدائی از عراق نداشت و در واقع بدنبال رفراندم کشیده شد. الان هم در چهار چوب سیاستهای جمهوری اسلامی عمل میکند و همانطور که گفتید در جریان حمله به کرکوک نه تنها هیچ مقاومتی نکرده است بلکه راه را کاملا برای نیروهای مهاجم باز گذاشته است. از سوی دیگر بارزانی گرچه ابتکار رفراندوم را در دست داشت ولی هدفش اساسا غلبه بر بحران حکومتی دولت اقلیمی و تثبیت قدرت خود و استفاده از رای مردم برای گرفتن امتیازات بیشتر از دولت مرکزی بود.
در این میان مردم هدف دیگری داشتند. مردم برای رهائی از این وضعیت به جدائی رای دادند. مردم نمیخواهند از عراق جدا بشوند ولی همچنان دولتی شبیه دولت اقلیمی بر سرشان حاکم باشد. مردم خواهان یک دولت غیر قومی- غیر مذهبی هستند و این خواست خود را در اعتراضاتشان بارها اعلام کرده اند.
مردم کردستان عراق چند سال قبل در یک اقدام نمادین و سمبولیک بارزانی را در تابوت کردند و او را بخاک سپردند. و با این شیوه اعلام کردند حکومت اقلیمی را نمیخواهند. بطریق اولی مردم نمیخواهند جزء کشوری باشند که نیروهای قومی اسلامی بر آن حاکم هستندٍ و شیرازه جامعه را از هم گسسته اند و نشانی از مدنیت و حقوق مدنی شهروندان در آن بچشم نمیخورد. مردم در تجربه هرروزه خود در بیست و پنجسال اخیرماهیت ارتجاعی این نیروها را شناخته اند. در چنین شرایطی رای مردم به جدائی در واقع رای به رهائی از احزاب و نیروها حاکم در عراق و در کرستان است.
اکنون با حمله به کرکوک نیروهای ارتجاعی دوباره صف بسته اند برای اینکه حق و رای مردم را پایمال کنند، رفراندوم را تماما نفی کنند و یا بر سر آن دست به معامله و سازش بزنند. همانطور که گفتم باید همه نیروهای انقلابی، مردمی و طرفدار آزادی و رهائی و کسانیکه خودشان را مدافع مردم کردستان عراق میدانند در مقابل این تهاجم بایستند و آنرا محکوم کنند.
کیوان جاوید: جمهوری اسلامی در این تهاجم نقش کلیدی ای دارد. علت این امر چیست؟
حمید تقوائی: همانطور که گفتم جمهوری اسلامی سابقه طولانی در کشتار علیه مردم کرستان دارد، هم در ایران و هم باید گفت در عراق بخاطر اینکه با دولت مرکزی عراق کاملا همسو و همپیمان بوده است؛ چه با دولت مالکی و چه امروز با دولت عبادی در عراق. در اقلیم کردستان هم با تقویت نیروهای طالبانی، نیروهای اسلامی در عراق و در کردستان را کاملا حمایت میکرده است. عقب مانده ترین، ارتجاعی ترین، ضد انسانی ترین سیاست ها را جمهوری اسلامی در عراق و در کردستان عراق به پیش برده است و امروز مخالفتش با جدائی همانطور که بالاتر اشاره شد بخاطر احتمال تکرار این سناریو در کردستان ایران است. هم دولت جمهوری اسلامی و هم دولت ترکیه و سوریه نگران این هستند که این رفراندم و رجوع به آرای مردم یک الگوئی بشود برای مناطق کردنشین در کشورهای خودشان. به این دلیل است که جمهوری اسلامی علیه خواست برحق مردم کردستان عراق بمیدان آمده است. قبل از رفراندوم قاسم سلیمانی اعلام کرده بود که ما تا حالا نیروهای حشد الشعبی را کنترل میکردیم و اگر این رفراندوم انجام بشود ما این کنترل را نخواهیم کرد. منظورش این بود که افسارشان را رها میکنیم و میاندازیم به جان مردم کردستان. و اینکار را عملا با حمله به کرکوک انجام دادند. نیروهای حشد الشعبی نقش فعالی در تهاجم به کرکوک دارند و در واقع این سیاستی است که دولت مرکزی عراق با همکاری و پشتیبانی جمهوری اسلامی به پیش میبرد. به این معنا میخواهم بگویم کارنامه سیاه جنایت جمهوری اسلامی علیه مردم کردستان از ایران فراتر میرود و در عراق هم شاهد این هستیم، همانطور که در سوریه هم دفاع جمهوری اسلامی از دولت آدمکش اسد را شاهد هستیم.
با توجه به این نقش فوق ارتجاعی که جمهوری اسلامی در منطقه ایفا میکند برای ما احزب کمونیست و چپ و آزادیخواه در ایران اهمیت زیادی دارد که دربرابر این سیاست جمهوری اسلامی علیه مردم کردستان بایستیم و آنرا قاطعانه محکوم کنیم و ماهیت ارتجاعی و ضد انسانیش را به مردم عراق و مردم منطقه و مردم ایران کاملا نشان دهیم. نباید اجازه داد که این سرکوب گریها به سنت و روش عادی ای تبدیل بشود که هر زمان در مناطق دیگر کردستان نیز بحث رفراندوم مطرح شد همین نیروها باز به میدان بیایند و عڵیه مردم شمـشیر بکشند. همین امروز باید قاطعانه جلوی این سرکوبگری ایستاد و آنرا خنثی کرد.
کیوان جاوید: حمید تقوائی فکر میکنید نتیجه این شرایط چه می شود؟ به ضرر مردم تمام می شود؟ نیروهای عراقی یا جمهوری اسلامی و به کمک هم کرکوک را میگیرند آیا با همکاری هم میخواهند حمله به مناطق دیگری را سازمان دهند یا با مقاومت و مبارزه مردم میشود جلو این تعرض را گرفت؟
حمید تقوائی: بنظر من بعد از این رفراندم هیچ نیروی نمیتواند تاریخ را به عقب برگرداند. در یک شرایط آرام و کاملا مسالمت آمیز و علیرغم تمام تبلیغات مخالفین رفراندوم مردم پای صندوقهای رای رفتند و بیش از نود درصد به جدائی رای دادند. این را کسی نمیتواند از مردم پس بگیرد. نه نیروهای ناسیونالیست کرد میتوانند اینرا تبدیل کنند به یک وسیله برای معامله گری و سازش و مماشات با دولت مرکزی که عملا دارند این خط را دنبال میکنند و نه نیروهای ضد کرد میتوانند رای مردم را نفی و انکار کنند. ما نیروهای کمونیست و آزادیخواه باید بر همین اعمال رای و ارده مردم اتکا کنیم. یک بار در تاریخ کردستان مردم یک منطقه به میدان آمدند و حرفشان را زدند. مردم میخواهند حساب خودشان را از نیروهای قومی و اسلامی جدا کنند، میخواهند یک دولت انسانی غیر مذهبی و غیرقومی و غیرنژادی داشته باشند، میخواهند از شر این سناریوی سیاه و شرایط بهم ریخته و جهنمی که در عراق بوجود آمده است سرنوشت خودشان را جدا کنند. این حق طبیعی و پایه ای مردم است و باید از این دفاع کرد. من فکر نمی کنم نیروهای ارتجاعی منطقه بتوانند در مقابل رای و اراده مردم بیاستند. مردم کردستان در مقابل داعش به میدان آمدند، این را در کوبانی و در مناطق دیگر در عراق و سوریه دیدیم که مردم چگونه ایستادند و جنگیدند. نیروی تعیین کننده نیروی مردمی است که اراده کردهاند در تعیین سرنوشت و آینده خودشان مستقیما دخالت کنند.
نکته دیگری که باید تاکید کرد اینستکه شرایطی که در منطقه خاورمیانه ایجاد شد زمینه های برگزاری این رفراندم و رای به جدائی را فراهم آورد و این شرایط دیگر نمی تواند دوباره به شرایط خاورمیانه در دوره صدام، به شرایطی که مردم مناطق کردنشین در هر منطقه ای سرکوب میشدند و نمیتوانستند فریاد دادخواهیشان را به گوش کسی برسانند، رجعت کند. آن دوره برای همیشه تمام شده است. من فکر میکنم نه تنها در منطقه و در عراق و در ایران، بلکه افکار عمومی جهان از این حق پایه ای مردم کردستان دفاع میکنند و این بسیار مشکل خواهد بود که نیروهای مرتجع بتوانند به این حرکت خون بپاشند و آنرا به عقب برانند و به شکست بکشانند. ولی البته در تحولات سیاسی و اجتماعی هیچ چیز تضمین شده نیست. نهایتا تعیین سرنوشت این جدال به ایفای نقش نیروهای چپ و کمونیست و آزادیخواه بستگی پیدا میکند. هر چه نیروهای انقلابی و آزادیخواه، و نیروهای چپ و کمونیست پیگیرتر و فعالتر به دفاع از اراده مردم کردستان و رای آنها به جدائی برخیزند نه تنها توطئه های دشمنان رودررو و نیروها و دولتهای ارتجاعی، بلکه نیروهای ناسیونالیست منطقه که میخواهند از رفراندوم اهرمی برای مذاکرات و مماشات و غیره بسازند بیشتر به عقب رانده خواهد شد و مردم کردستان شرایط مساعدتری برای به کرسی نشاندن خواسته هایشان خواهند داشت. در این صورت من تردیدی ندارم که پیروزی با مردم کردستان خواهد بود.