حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
اصغر کریمی
انترناسیونال: از دو هفته قبل تظاهرات های بزرگی در شهرهای عراق شروع شده است. بغداد، بصره، ناصریه، کربلا، نجف، کوت، دیوانیه، بابل، حله، سماوه، عماره، خانقین و … صحنه تظاهرات بزرگ مردم بودند. زمینه های این اعتراضات چیست، آنرا چگونه ارزیابی میکنید؟ چه اهمیتی برای آن قائل هستید؟
اصغر کریمی: مشکل کمبود آب و برق در اکثر ساعات روز در هوای ۵۰ درجه، زمینه بروز انفجاری خشم مردم را فراهم کرد. شعارها اما نشان میدهد که نارضایتی مردم بسیار فراتر از مشکل آب و برق است. شعارها علیه فساد مقامات، علیه تجار دین و غارت زندگی مردم به اسم دین، دفاع از مدنیت و سکولاریسم است. شعارهای «سکولاریسم، سکولاریسم، نه شیعی نه سنی» و «نه شیعی نه سنی، جامعه مدنی» جوهر اعتراض مردم را نشان میدهد. یک جنبش توده ای و انقلابی برای سرنگونی حکومت که در این مرحله با این شعارها به میدان آمده است. بیش از ۵۰۰ هزار نفر در بغداد و صدها هزار نفر دیگر در بیش از ۲۰ شهر جنوبی عراق یک صدا اعلام کردند که حکومت دینی نمیخواهند، خواهان برکناری و محاکمه فاسدان هستند، خطاب به حکومتیان گفتند همه تان فاسدید و هشدار دادند که اگر انقلاب کنند ریشه آنها را از ته خواهند زد. مقابل خانه آیت الله حکیم جمع شده و گفتند گورت را گم کن، در شهر بابل شعار دادند تهران (جمهوری اسلامی) برو گمشو، بر پلاکاردهایشان نوشتند داعش از دل فساد شما بیرون آمد و فراخوان دادند که اگر پارلمان منحل نشود جمعه ۱۴ اوت در محله سبز، محله پارلمان و ساختمان های دولتی، محله ای که مردم بجای سبز آنرا سیاه میخوانند، دست به تجمع خواهند زد. این شعارها که در مقیاسی وسیع و توده ای و در سراسر عراق فریاد زده شد، جایی برای هیچ تفسیری باقی نگذاشت که مردم حکومت قومی مذهبی و مراجع مرتجع مذهبی را نشانه گرفته اند و میگویند سالها وقت داشتید اما حتی مشکل آب و برق و بهداشت ما را حل نکردید، دم و دستگاه عریض دولتی با امتیازات مالی و حقوقی ویژه راه انداختید اما هیچ بخشی از درآمد سالانه ۱۰۰ میلیارد دلار نفت صرف رفاه و مشکلات مردم نشد. و چقدر مبارزات مردم و معضلاتشان در عراق شبیه به مردم ایران است.
شش سال پیش جوانان غزه مانیفستی منتشر کردند و گفتند «fuck حماس و الفتح و اسرائیل و آمریکا و سازمان ملل. گفتند از همه شما حالمان بهم می خورد! گفتند دیگر بس است! این آینده ای نیست که ما می خواهیم! می خواهیم آزاد باشیم و یک زندگی نرمال داشته باشیم». امروز مردم عراق همین را میگویند. این بیان دردهای کل مردمی است که اسیر نظام گندیده سرمایه داری و احزاب و دولت های عقب مانده و اسلامی و ضد بشر شده اند. دشمنان خود را از دولت آمریکا تا دولت ها و گروههای اسلامی میشناسند و حالشان از همه این حکومت ها بهم میخورد. مردم افغانستان و ایران هم همین درد را دارند. درد از یک جنس است. مشکلات از یک جنس است. دشمنان از یک جنسند. مردم هم از یک جنسند. راه حلشان هم یکسان است. مردم عراق با این اعتراضات با زبانی رسا اعلام کردند که ما همان جوانان غزه ایم، ما همان مردمی هستیم که سال ۸۸ در ایران به میدان آمدند، ما از جنس مردم مصریم که بزرگترین تظاهرات تاریخ بشر را علیه حکومت اخوان المسلمین سازمان دادند، همان مردمی که علیه فقر و بیحقوقی در تونس قیام کردند و همان مردمی که در افغانستان علیه قتل بیرحمانه فرخنده طغیان کردند. چه همبستگی عمیقی میان این دریای انسانیت وجود دارد
انترناسیونال: تصویری که رسانه های رسمی و نهادهای وابسته به دولتهای مختلف از مردم عراق میدهند، مردمی تقسیم شده به مذاهب و قومیت های مختلف است. اما تظاهرات های روزهای اخیر تصویر دیگری از عراق نشان میدهد. نظر شما در این باره چیست؟
اصغر کریمی: سالها است دولت های منطقه و رسانه ها و سیاستمداران حاکم در غرب و شرق علاوه بر بمباران نظامی، بمباران تبلیغی هم کردند که مردم عراق ترکیبی از قوم ها و مذاهب مختلفند، هیئت حاکمه آمریکا به رهبری بوش گفتند اینها نیاز به حکومت های مبتنی بر قومیت و مذهب دارند، تئوری های ارتجاعی و بشدت غیر انسانی خود را ساختند و حکومتی قومی مذهبی در عراق و قبل تر در افغانستان بنا نهادند و با تصویری که از مردم دادند این حکومت ها را توجیه کردند و شایسته آنها دانستند. بمباران تبلیغی کردند تا به خود مردم عراق هم بفهمانند که شما همین هستید، از طوایف مختلف و مذاهب مختلفید، پیشوایان دینی دارید، مقتدا صدر و حکیم و سیستانی و مالکی و ایادی رهبران مذهبی و قومی شما هستند و اینهم حکومت شما با ترکیبی از همه اینها. میبینید که خوب نمایندگی شده اید! همه این تبلیغات روز جمعه ۷ اوت بر باد رفت. مردم عراق در ابعاد میلیونی بلند شدند و مهر باطلی به این تبلیغات زدند و گفتند از تجار دین که ما را غارت کردند و پارلمان فاسد و داعشی که از دامان شما متولد شد و حکومتگران فاسد و حامی تان جمهوری اسلامی حالمان بهم میخورد، گورتان را گم کنید. ما مدنیت میخواهیم؛ سکولاریسم میخواهیم؛ حرمت و امنیت میخواهیم. به زبان رسا به دنیا اعلام کردند که ما اقوام نیستیم؛ طوایف مذهبی نیستیم؛ پیروان این آخوند سنی و آن آیت الله شیعه نیستیم؛ هویت ما ملی و مذهبی و قومی نیست. روز ۷ اوت روز اعلام هویت انسانی مردم عراق و روز شکست ده سال تبلیغات قومی، اسلامی، آمریکایی بود. این یکی از بزرگترین دستاوردهای مردم عراق است.
در اعماق جامعه، مبارزه طبقاتی گاه آشکار و گاه پنهان، میان مردم کارگر و زحمتکش، جوانان بی آینده، زنان سرکوب شده و توده میلیونی از همه چیز محروم شده با مفتخوران و حاکمان به اشکال مختلف جریان داشت و در دو هفته گذشته به اوج خود رسید. این حکم تاریخ است. مردم نشان دادند که علیرغم همه فجایعی که با اشغال عراق کردند و حکومت مالکی- عبادی و داعش و جمهوری اسلامی را به جان مردم انداختند اما مردم هرجا امکان یابند که به زبان خود صحبت کنند وجه مشترک و عمیق انسانی شان را نشان میدهند.
انترناسیونال: فیروزآبادی، رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی، گفته است این تظاهرات ها را شیاطین و غیر مسلمانان راه انداخته اند. چقدر حقیقت در صحبت او هست؟
اصغر کریمی: اجازه بدهید بپذیریم که بالاترین مقام نظامی جمهوری اسلامی عین حقیقت را گفته است. در این صورت این اعتراف آشکاری است که غیر مسلمانان نفوذ توده ای عظیمی دارند و آینده مال آنها است. غیر مسلمانان یعنی جوانان و مردم از دین برگشته یا مرتدهایی که طبق قوانین اسلام و جمهوری اسلامی مجازاتشان اعدام است چنان رشدی کرده اند که توانسته اند در عرض مدت کوتاهی چند میلیون را با شعارهای علیه تجار دین و دفاع از سکولاریسم به میدان بیاورند. فیروزآبادی بخوبی میداند که طبق آمار خود جمهوری اسلامی تعداد از دین برگشته ها در ایران بسیار بالاتر از عراق است. واقعیت اما این است که بخشی از کسانی که در این تظاهرات ها شرکت دارند خود را مسلمان، شیعه و سنی، مینامند اما همراه با از دین برگشته ها یکصدا اعلام کردند سکولاریسم میخواهیم حکومت دینی نمیخواهیم. البته فیروزآبادی در اظهارات خود نکات دیگری هم گفته است. کمبودها را مصنوعی دانسته و انفجار خطوط انتقال برق ایران به عراق و خرابکاری های دیگر را به این حرکت ها وصل کرده تا تصویر مخدوشی از این مبارزات حق طلبانه عراق به مردم ایران بدهد. انفجار لوله نفت و هزار خرابکاری دیگر را هم اگر دولت عراق موفق به سرکوب این اعتراضات و دستگیری مردم بشود در پرونده فعالین این اعتراضات خواهد گذاشت. فیروزآبادی و حکومتش تجربه زیادی در این زمینه دارند. حتی ممکن است اینجا و آنجا عوامل خود دولت بمبی منفجر کنند که بر روند مبارزه مردم تاثیر بگذارند.
شعارها و هدف این اعتراضات اینقدر روشن است که امام جمعه نجف، فردی به اسم قبانجی، هم گفته است این تظاهرات ها برای بازگرداندن حکومت به سیستم غیر دینی است و راست میگوید.
انترناسیونال: در عکس العمل به تظاهرات ها حیدر العبادی نخست وزیر عراق قول انجام اصلاحاتی داد و روز سه شنبه این هفته پارلمان عراق بسرعت به پیشنهادات حیدرالعبادی برای انجام این اصلاحات رای مثبت داد. مضمون این اصلاحات چیست؟ و آیا می تواند مردم عراق را راضی کند؟
اصغر کریمی: اصلاحات حیدر العبادی نخست وزیر عراق نشانه قدرت این اعتراضات و اولین عقب نشینی مهم و فوری دولت عراق در مقابل مردم است. دو اقدام را دولت عبادی در دستور گذاشته است. یکی اعلام آمادگی برای مبارزه با فساد در دستگاه حکومت و لغو امتیازات مالی و حقوقی ویژه ای که به مقامات داده شده بود و دوم کوچک سازی دولت با حذف بسیاری از مناصب از جمله معاونان رئیس جمهوری و نخست وزیر. در سطوح پایین تر نیز جراحی از مسئولین شروع شده است. طبق خبرها کمیته ای موسوم به کمیته «از کجا آورده ای؟» برای رسیدگی به فساد مقامات هم شروع شده است.
این امتیازات بخشی از ساختمان حکومت قومی مذهبی و برای ایجاد نوعی تعادل بین سران اقوام و رهبران اسلامی بود اما مبارزه مردم چنان حکومتیان را به وحشت انداخت که این طرح ها در عرض چند دقیقه و بدون مخالفتی توسط دولت و پارلمان عراق تصویب شد. بعلاوه عده ای از مقامات برای استعفا اعلام آمادگی کرده اند و کسانی آماده فرار شده اند. اما اولا در حکومت هایی که فساد ساختاری است و بالاترین مقامات از معاونان نخست وزیر تا سران قبایل و مراجع دینی مشغول بالاکشیدن اموال جامعه هستند، حکومت نه مایل و نه قادر به مبارزه با فساد است. ثانیا مبارزه مردم برای اصلاحات نیست، برای تغییر حکومت است. با اینحال حکومت سعی میکند با این عقب نشینی بخشی از مردم را در ادامه مبارزه متزلزل کند و صفوف مردم را تضعیف و متفرق کند. عقب نشینی حکومت اما میتواند مردم را در ادامه مبارزه امیدوارتر و منسجم تر کند. این کاملا بستگی به نقش رهبری اعتراضات دارد.
انترناسیونال: به اعتراضات برگردیم. ظاهرا هیچ حزب سیاسی نقش سازماندهی این اعتراضات را بعهده نداشت اما بطور همزمان در چند شهر و با شرکت صدها هزار نفر انجام شد. این امر چگونه امکان پذیر شد؟
اصغر کریمی: احزاب سیاسی چپ متاسفانه نقش و حضور موثری نداشتند و تظاهرات ها به فراخوان شبکه های فعالین اجتماعی داده شد. فعالین کمونیست و چپ، رهبران کارگری، چهره های مدافع حقوق زن در بغداد از سخنرانان تظاهرات بودند اما در حال حاضر هیچ حزب سیاسی هدایت اعتراضات را در دست ندارد و این یک نقطه ضعف جدی است. انتظار این است که احزاب کمونیست کارگری بتوانند با ایفای نقش فعال موقعیت مستحکم تری پیدا کنند و بر روند تحولات تاثیر بیشتری بگذارند.
انترناسیونال: دورنمای این اعتراضات چیست؟ پیروزی این اعتراضات چقدر امکانپذیر است؟
اصغر کریمی: قبل از هرچیز بستگی به نقش عنصر رهبری دارد که همانطور که گفتم در حال حاضر مرکزی برای هدایت این اعتراضات وجود ندارد و این کمبود، اعتراضات را بسیار ضربه پذیر میکند. در غیاب یک رهبری روشن و رادیکال و مصمم که بتواند مبارزه مردم را حول خواست های رفاهی و سیاسی متحد نگه دارد، مردم را با توطئه های حکومت و جریانات اسلامی آشنا کند، قدم های بعدی را روشن کند، به فکر سایر اشکال مبارزه از جمله اعتصاب عمومی باشد، مردم را متشکل کند، شوراها را در محلات و کارخانه ها و دانشگاهها شکل بدهد و مردم را بطور فعال در صحنه نگهدارد، این مبارزه میتواند در مقابل موانع مختلفی که سر راهش قرار میگیرد به انحراف کشیده شود، شقه شقه شود و زمینه سرکوبش فراهم شود و یا حتی حکومت را سرنگون کند اما قدرت را به مرتجعین دیگری بسپارد. خواست محوری مردم روشن است، سکولاریسم. اما مردم خواست های زیادی دارند و باید به خواست های اساسی خود مسلح شوند، بسرعت بسمت تشکل گام بردارند و مشخصا شوراهایشان را در هر محله و کارخانه و اداره ای تشکیل دهند و بدین ترتیب مرکزی برای ادامه مبارزه ایجاد کنند. اینها همه در گرو حضور فعال و موثر کمونیست ها و مشخصا احزاب کمونیست کارگری است. بدرجه ای که این احزاب مصمم به ایفای نقش باشند و موقعیت ها را درست تشخیص بدهند، از جمله بتوانند فورا با انعطاف، تمرکزی از کمونیست ها و سکولارها و رهبران جنبش های اعتراضی و شبکه های پیشروی که توسط فعالین ایجاد شده است، تشکیل بدهند، منشور آزادی مردم عراق را اعلام کنند و در متشکل کردن مردم در شوراها و هر جا و هر زمان زمینه آماده شد در مسلح کردن مردم نقش ایفا کنند، دورنمای روشن تری در مقابل این اعتراضات قرار میگیرد. در غیاب یک رهبری روشن و متمرکز، این جنبش هم سرنوشتی بهتر از مصر و تونس و غیره نخواهد داشت. رهبری گرهی ترین مساله در موفقیت و عدم موفقیت مبارزات مردم است.
انترناسیونال: رسانه های رسمی نظیر بی بی سی فارسی و بسیاری از جریانات سیاسی ایرانی در مورد این اعتراضات سکوت کرده و یا به خیلی مختصر به آن اشاره کردند، دلیل این کار چیست؟
اصغر کریمی: بسیار قابل درک است. شعار محوری این اعتراضات علیه حکومت مذهبی و دفاع از سکولاریسم است. روشن است که امثال بی بی سی بعنوان یک رسانه دست راستی و نزدیک به روحانی و جمهوری اسلامی کاملا آنرا سانسور کند. رسانه های اپوزیسیون راست جمهوری اسلامی هم که بر ناسیونالیسم ایرانی و ضد عرب تکیه کرده اند، نمیتوانند تصویر چندان مثبتی از «عرب ها» بدهند. رسانه های دست راستی غرب هم این مبارزه را شکستی برای تلاش های دو دهه خود میدانند و سعی میکنند تا میتوانند سانسور کنند و یا تصویری از یک مبارزه محدود برای اصلاحاتی محدود از آن بدهند.
اما معرفی این جنبش به مردم جهان و جلب همبستگی بین المللی یک رکن پیشروی مردم است. این وظیفه احزاب و جریانات چپ و آزادیخواه و فعالین و دست اندرکاران این اعتراضات در عراق است که تا میتوانند خبرها و تصاویر و کلیپ های این اعتراضات را به زبان های مختلف منعکس کنند. انعکاس این مبارزات در ایران هم بسیار مهم است. از نظر مردم ایران جمهوری اسلامی هنوز از مخمصه تسلیم اتمی فارغ نشده با شکست در یمن و با عروج جنبش ضد حکومتی و سکولار در عراق مواجه میشود و صرفنظر از اینکه این یک مبارزه عادلانه و آزادیخواهانه است که مردم ایران و مردم هر نقطه دیگری از دنیا را به وجد میاورد، اما شکستی هم برای جمهوری اسلامی محسوب میشود و از این نظر هم برای مردم در ایران حائز اهمیت است. در عین حال همانطور که اشاره کردم ضربه ای به ناسیونالیسم ایرانی نیز هست و همبستگی میان مردم ایران و عراق را تحکیم میکند.
انترناسیونال: موضع جمهوری اسلامی در قبال این اعتراضات چه بود؟ اعتراضات مردم عراق چه تاثیری در ایران می تواند داشته باشد؟
اصغر کریمی: برای جمهوری اسلامی شکست این اعتراضات و تثبیت حکومت عراق بسیار مهم است. هم از زاویه حفظ حکومت نزدیک به خود در منطقه و هم بدلیل تاثیرات عمیقی که این مبارزات و بویژه پیروزی آن بر مردم ایران میگذارد. کتمان اعتراضات غیر ممکن است و سعی میکنند تصویر مخدوشی از آن بدهند. اما مبارزات توده ای، حکومتگران و حامیانشان را به تناقض گویی میکشاند. فیروزآبادی میگوید اعتراضات زیر سر غیر مسلمان ها است اما یک محور دیگر تبلیغات جمهوری اسلامی این است که اصلا عبادی و آیت الله سیستانی هم با مردمند و انگار این تظاهرات ها به فراخوان سیستانی برپا شده است و سیستانی مثلا دستور داده با فساد مبارزه قاطعی بشود! حکومتی که خود مظهر فساد است و در عرض ۳۶ سال حتی به یک خواست مردم توجه نکرده است، میخواهد مبشر مردم عراق و رفع فساد باشد! مردم عراق اما با شعارهای “همه حکومتگران دزدند و ریشه همه آنها را از ته میزنیم” و با شعار “سکولاریسم، نه شیعی، نه سنی” جواب جمهوری اسلامی و همینطور داعش و کل جنبش اسلامی را از قبل داده اند.
انترناسیونال: بنظر شما مهمترین اقدامات برای پیشروی مردم در عراق و نقش کمونیستهای عراق چیست؟
اصغر کریمی: روشن است که اقدامات و فعالیت های همه جانبه ای باید برای پیشروی، تعمیق، متشکل کردن و به پیروزی رساندن مبارزه مردم انجام داد. از دادن افق روشن، فرموله کردن خواست های رفاهی و سیاسی مردم، هدایت گام به گام مبارزات و عبور دادن از فازهای مختلف، خنثی کردن توطئه ها و طرح های دشمنان برای تفرقه میان مردم و سرکوب آنها. اما فوری ترین و مهمترین مساله شکل دادن به مرکزی برای هدایت این مبارزات و به موازات آن متشکل کردن مردم است. توده وسیع مردم، جوانان و شبکه های مختلفی که تا همین لحظه نقش مهمی در شکل دادن به این اعتراضات داشته اند، باید ظرفی برای ابراز وجود داشته باشند. اینها سرشار از خلاقیت و ابتکار و شهامت و خواست های عمیق و انسانی هستند و شوراها مهمترین ظرف برای ابراز وجود آنها و رشد و پخته شدن آنها و تبدیل شدن به رهبران و سازماندهندگان این اعتراضات است. اما علاوه بر این کمونیست ها و مشخصا احزاب کمونیست کارگری در عراق میتوانند نقش مهمی در شکل دادن به یک مرکز سیاسی، با خواست محوری سکولاریسم و پایه ای ترین و فوری ترین خواست های آزادیخواهانه مردم عراق داشته باشند. میتوانند مبتکر شکل دادن به جمع بزرگی از کمونیستها، سوسیالیست ها، سکولارها، مدافعین حقوق زن، و رهبران کارگری باشند. هم در بعدی سراسری و هم در هر شهر که امکانش باشد باید این جمع را ایجاد کرد. مدیای اجتماعی و روابط زمینی را بکار گرفت.
مبارزات مردم عراق شایسته حمایت گرم مردم جهان و مشخصا مردم ایران است. اگر جمهوری اسلامی و دولت عراق همراه با دول غربی و رسانه های دست راستی در سطح جهان مشترکا تلاش میکنند این اعتراضات را خفه کنند مردم ایران و جهان نیز باید به هر شکل که میتوانند با این مبارزات اعلام همبستگی کنند و فعال و قاطع در کنار مردم عراق قرار بگیرند. حزب کمونیست کارگری ایران همه امکانات خود را در این راستا بکار خواهد گرفت.
