حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
لینک به مطالب دیگر درباره محیط زیست
مساله محیط زیست این روزها سرتیتر مهمترین اخبار روز دنیاست. معضل آلودگی هوا و آب و خاک٬ گرمایش زمین و خطری که کل حیات بر روی کره زمین را تهدید می کند بزرگترین معضل روز بشر است. در این میان به دلیل ساختار حکومتی دیکتاتوری و چپاولگرانه ، وضعیت محیط زیست ایران جزو بدترین ها در دنیاست. در ایران حکومت رسما و با سیاست های تصویب شده در کار تخریب و نابودی محیط زیست است چرا؟ چون حاکمان اسلامی به محیط زیست مانند گنج بادآورده ای نگاه می کنند که می شود بی دردسر و فوقش با چرب کردن سبیل بالایی ها چپاولش کرد. بعضی وقتها برای خالی نبودن عریضه هم نامه ای یا مطلبی در باب نگرانی برای محیط زیست از مقامات مربوطه در ایران میخوانیم و می شنویم!
معصومه ابتکار رئیس سازمان حفاظت از محیط زیست و معاون جناب روحانی در نامه ای از ابلاغیه خامنه ای در خصوص محیط زیست که حدود ۵ ماه پیش منتشر شده تشکر و قدردانی کرده است و اعلام کرده که این ابلاغیه خیلی کارگشا ست! ایشان در کانال تلگرام شان نوشته است: اکنون با مروری بر چشم انداز سال ۹۵که دوره پساتحریم به شمار می رود، امیدوارم بتوانیم از فرصت ها برای به کارگیری فناوری های نوین و سبز بهره ببریم. ابتکار وعده وعید های همیشگی را تکرار کرده و ادعا کرده است که با ابلاغیه خامنه ای راه برای رسیدن به وعده های محیط زیستی هموار شده است. همین ابتدا باید اشاره کرد که جناح ایشان و دولت ، با خامنه ای بر سر شرایط پسا تحریم توافق ندارند پس این شرایط نمی تواند در سایه ابلاغیه خامنه ای مشکلی را از محیط زیست حل کند!
اما آیا واقعا ابتکار و خامنه ای نگران محیط زیست هستند؟ یا مساله چیز دیگریست!
اجازه بدهید به چند نمونه از وعده های ابتکار که در ابلاغیه خامنه ای هم آمده اشاره ای بکنیم. از جمله وعده های ایشان برخورد با مساله آلودگی هوا در کلان شهر ها و گسترش حمل و نقل عمومی و سبز٬ برخورد با معضل ریزگردها٬ احیای جنگل ها و تالاب ها از جمله دریاچه ارومیه می باشد. این ها وعده های خوب و شیرینی هستند ولی مردم و دوستداران محیط زیست با شنیدن این وعده ها ،عملکرد و سیاست های اجرائی حکومت در تخریب محیط زیست و در جهت خلاف وعده های ایشان را فراموش نمی کنند.
برای روشن تر شدن قضیه خوبست نگاهی به ابلاغیه خامنه ای در خصوص محیط زیست بکنیم ولی قبل از آن باید گفت مساله محیط زیست امری فراگیر و همه جانبه در زندگی اجتماعی٬ فرهنگی٬ سیاسی و اقتصادی بشر است. برای ارتقا محیط زیست باید اراده ای جدی٬ همه جانبه و هماهنگ بین نهادهای مختلف قدرت زیر نظارت و کنترل سازمان های مردم نهاد عمل کند تا امیدوار بود وضعیت محیط زیست بهبود پیدا می کند.
ابلاغیه ای که خانم ابتکار منت اش را بر سر محیط زیست ایران می گذارد دستورالعملی بی مایه و در تضاد با سیاست های پایه ای و استراتژیک حکومت اسلامی و کاملا بی خاصیت است. در جمهوری اسلامی امور مربوط به محیط زیست و منابع طبیعی بین چندین نهاد مختلف تقسیم شده است٬از جمله نهادهایی که قدرت تغییر کاربری اراضی را دارند٬ وزارت نیرو٬ بخش آب٬ سازمان جنگل ها٬ وزارت کشاورزی٬ سپاه پاسداران و غیره. قرار نیست این نهاد ها زیر این ابلاغیه جمع شوند و از این به بعد گوش به فرمان خانم ابتکار باشند٬ هر کدام منافع خود را دنبال می کنند و محیط زیست ایران را تکه پاره می کنند.
به علاوه٬ خامنه ای و مجمع تشخیص مصلحت نظام و بقیه ارگان های سیاست گذاری و اجرائی حکومت٬ سیاست های کلان و استراتژیکی را به تصویب رسانده اند که هر کدام میخی بر تابوت محیط زیست ایران محسوب می شوند. از جمله برنامه افزایش جمعیت ایران تا ۱۵۰ میلیون نفر که خامنه ای دستورالعمل دیگری برایش صادر کرده و در برنامه ششم توسعه هم آمده و از این جهت اولویت بالاتری نسبت به ابلاغیه محیط زیست دارد. جمعیت ۱۵۰ میلیون نفری که هدف برنامه توسعه جمعیت خامنه ای ست به هیچ وجه خوانایی با توان اکولوژیکی طبیعت ایران ندارد. نه منابع ناچیز باقی مانده آب کفاف این جمعیت را می دهند و نه دشت های خشکیده توان تولید محصولات کشاورزی را دارند.
رسیدگی به معضل آلودگی هوا در شهر های بزرگ ایران از بندهای ابلاغیه خامنه ای و وعده های خانم ابتکار است! گویا ایشان فراموش کرده اند که دولت متبوعشان چند ماه قبل بودجه عظیمی را به وام خرید خودرو اختصاص داد تا بنجل سازان صنعت خودرو در ایران ورشکست نشوند و همچنان به تولید خودروهای بی کیفیت و آلوده کننده محیط زیست ادامه بدهند! در حالیکه همان بودجه می توانست سیستم حمل و نقل شهری را منقلب کند. همین جا یادآوری می کنیم که این تلاش دولت برای کمک به تولیدات خودروهای غیر استاندارد در مقابل کمپینی بود که مردم در مقابله با محصولات بی کیفیت خودرو سازان راه انداخته بودند.
برخورد با آلودگی محیط زیست و جرم انگاری آلایندگی محیط زیست یکی دیگر از بندهای ابلاغیه است. در حالیکه بخش عظیمی از سرمایه و صنعت در ایران تحت کنترل نهادهایی ست که حتی مالیات نمی دهند٬ مثل آستان قدس و بنیادهای مختلف و غیره که هیچ نظارتی رویشان نیست چه برسد به نظارت های محیط زیستی و کنترل آلایندگی آنها. از جمله تحقیقات هسته ای که فوق سری محسوب می شوند و از قضا جزو الاینده های مهم و خطرناک محیط زیست هستند، در حالیکه انتظار نمی رود هیچ نظارتی بر فعالیت های آنان موجود باشد.
جایگاه محیط زیست برای حکومت اسلامی وقتی مشخص می شود که به برنامه توسعه ششم نگاهی بکنیم و جایگاه محیط زیست را در آن بررسی کنیم. برنامه ششم توسعه که ۵ ماه قبل از ابلاغیه محیط زیستی خامنه ای توسط خود خامنه ای به دولت ابلاغ شده و برنامه های استرتژیک و جدی حکومت را شامل می شود ،هیچ گونه اشاره ای به محیط زیست ندارد. این برنامه توسط مراکز قدرت و تصمیم گیری اقتصادی و سیاسی مهم حکومتی تدوین شده است و در نتیجه نباید انتظار داشت بودجه دولت در سال های آینده توجهی به امور زیست محیطی در ایران داشته باشند. این یعنی قرار نیست توسعه ای در امور محیط زیست در ۵ سال آینده توسط دستگاه های حکومتی صورت بگیرد.
نکته مهم دیگر اینکه محافظت از محیط زیست و ارتقا آن با تمایل ذاتی سرمایه داری که افزایش سود به هر قیمتی ست همخوان نیست. کاهش آلاینده ها و ارتقا محیط زیست و حفظ جنگل ها و غیره هزینه بر سر دست سرمایه داری می گذارد. در غیاب سازمان های مردم نهاد که وظیفه و عملکردشان پایش و کنترل دولت و سرمایه داران است، نمی توان از دولت سرمایه داران انتظار داشت به فکر محیط زیست باشند. تحت حکومت های دیکتاتوری٬ جایی که مردم برای نان شب شان٬ برای حقوق معوقه شان سرکوب می شوند قطعا برای حفظ محیط زیست هم سرکوب می شوند٬ آخرین نمونه اش دستگیری چند فعال محیط زیستی در پارک لاله در روز ۱۳ فروردین.
طبق تحقیقات گروهی از پژوهشگران مستقل ایرانی در دانشگاه های آمریکا خشک شدن و نابودی دریاچه ارومیه حاصل فعالیت های انسانی شامل ساختن ده ها سد و حفر هزاران حلقه چاه عمیق در اطراف دریاچه است. ساختن سد توسط شرکت های وابسته به سپاه پاسداران و سایر نهادهای وابسته به حاکمان و با تصویب و تائید دولت ها از پرسود ترین معاملات ویرانگر محیط زیست طی ۲۵ سال گذشته بوده است. نمونه دیگر ساخت سد گتوند در خوزستان بوده که علیرغم هشدار جدی متخصصین مبنی به خطرناک بودن این سد برای حیات در جلگه خوزستان٬ اما شرکت های وابسته به سپاه و آستان قدس رضوی با همکاری دولت های رفسنجانی و خاتمی این سد را ساختند. امروز این سد باعث شور شدن زمین های خوزستان شده و به مرور جلگه خوزستان را نابود خواهد کرد.
با این حال پروژه های سد سازی در اطراف دریاچه ارومیه همچنان با مجوز وزارت خانه های دولت ادامه دارند و شرکت های وابسته به حکومت و آقایان سود های سرشار به جیب می زنند و در مقابل ژست دولت تدبیر و امید و خانم ابتکار زیادی مکارانه و پوچ به نظر می رید.
هزاران نمونه از سیاست های مخرب حکومتی از سد سازی گرفته تا انتقال رودخانه ها و تخریب اکوسیستم های طبیعی٬ تغییر کاربری ارضی جنگلی و مراتع و باغ ها و ویلاسازی و انباشت میلیون ها تن زباله در جنگل ها و حاشیه شهر ها٬ انتقال فاضل آب های شهری و صنعتی به رودخانه ها و تالاب ها و جرم انگاری فعالیت های دوست داران محیط زیست همه شواهدی بر تخریب عمدی و از سر سودجویی حاکمان اسلامی در ایران هستند. ادعاهای محیط زیست دوستی معصومه ابتکار و ولی امرشان قبایی ست که برازنده تن مسولین حکومتی در ایران نیست!
می توان تصور کرد که خامنه ای یک نامه بی خاصیت و بی ضرر به اصرار سازمان محیط زیست صادر کرده که با سیاست های پایه ای و استراتژیک حکومت خوانایی چندانی ندارد و مثل خیلی از ابلاغیه های دیگر بایگانی می شود و از یاد می رود. ولی در هر صورت مد روز است٬ ژست اش خوب است! بزرگترین معضل امروز کره زمین است و هیچ حاکمی نمی تواند درمقابل آن ساکت باشد. اما وقتی مصاحبه خانم ابتکار با روزنامه اطلاعات در تکمیل قدردانی از آقاشان را می خوانیم متوجه نکته اساسی نامه ابتکار می شویم. ایشان معتقد است ابلاغیه خامنه ای فصل الخطاب است و دیگر جناح ها و رقبای حکومتی نمی توانند سنگ سر راه شان بیندازند و همه باید به این حکم حکومتی گردن بگذارند. از طرفی چون خود ایشان و سازمان مطبوعشان در تهیه این نامه نقش بازی کرده اند می خواهند بگویند نظر آقا به نظر ما نزدیکتر است! و در عرصه سیاست و دعوای جناح های حکومتی از برگ ابلاغیه زیست محیطی خامنه استفاده کنند. وگرنه کسی که کمترین آشنایی به امور زیست محیطی در ایران دارد می داند این حکومت هیچ نگرانی و یا تلاشی برای بهبود محیط زیست که ندارد هیچ! به آن به عنوان یک منبع عظیم بادآورده مالی نگاه می کند که به راحتی قابل چاپیدن است.
امروز اما هر تکه از پیکر نیمه جان محیط زیست ایران را یکی از دار و دسته های حکومتی به دندان گرفته و مجموعه حکومتیان در حال پاره کردن محیط زیست و منابع طبیعی ایران هستند. حالا ابتکار امیدوارست با این ابلاغیه سهم ایشان و جناح مطبوعشان از قدرت و در دعواهای حکومتی بیشتر بشود٬ خامنه ای هم ژست حاکم امروزی و دلسوز طبیعت را به خود گرفته است وگرنه موضع حکومت اسلامی نسبت به محیط زیست عملا طی ۳۵ سال گذشته به وضوح به اثبات رسیده است.
