حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
نسان نودینیان: اوضاع سیاسی در ترکیه پیچیده تر شده است. حملات نظامی به شهرهای کردنشین توسط دولت رجب طیب اردوغان با شدت بیشتری جریان دارد. در یک کلام جامعه قطبی تر شده است. شرایط کنونی میلیتاریزم است یا تروریسم بعنوان اقداماتی انتقامجویانه؟
محمد آسنگران: جنگی که هم‌اکنون در شهرهای کردستان ترکیه جریان دارد ادامه جنگی است که اردوغان تابستان گذشته آنرا علیه پ.ک.ک و دیگر جریانات معترض ترکیه آغاز کرد. اردوغان با کنار گذاشتن مذاکره با اوجلان و قطع پروسه صلح که دو سال قبل ادامه داشت با اتکا به ارتش و نیروی نظامی به قصد شکست مخالفین خود و یا حاشیه‌ای کردن آنها دوباره جنگ را آغاز کرد. این تاکتیک اردوغان برای تغییر نتایج آرای مردم در انتخابات دور دوم در تابستان گذشته نتیجه داد. در دور دوم انتخابات اردوغان و حزبش اکثریت مطلق آرا را کسب کردند و به تنهایی توانستند دولت تشکیل بدهند. اما این درجه از موفقیت و اتکا به نیروی نظامی و جنگ برای شکست اپوزیسیون و از میدان بیرون کردن آنها تا کنون کار ساز نبوده است.
بعد از نتایج انتخابات دور دوم که به نفع اردوغان تمام شد پ.ک.ک هم جنگ را از کوه قندیل به داخل شهرها کشاند. ابتدا تاکتیک آغاز جنگ ارتش علیه پ.ک.ک برای تغییر تناسب قوا در ترکیه به نفع اردوغان تمام شد. اما این تحول راهی در مقابل پ.ک.ک باز کرد که با گسترش جنگ به شهرها نشان بدهد که نمیگذارد پیروزی اردوغان به کام جنگ طلبان شیرین بشود.
اکنون جنگ در خارج و داخل شهرها ادامه دارد. این اولین بار است که شهرهای کردستان ترکیه با این وسعت به مقابله مسلحانه با ارتش ترکیه پرداخته اند.این فاز جدیدی از جنگ و درگیری میان مخالفین و دولت ترکیه است. ارتش ترکیه اکنون ناچار است هم مثل گذشته با نیروی هوایی و زمینی در کوههای قندیل با گریلاهای پ.ک.ک بجنگد و هم در شهرهای کردستان ترکیه باید با نیروی مسلح پ.ک.ک به اسم ێ.پ.س یا «نیروی دفاع از مردم» وارد جنگ شود. پ.ک.ک این نیروی مسلح شهری را در دوران آتش بس غیر رسمی سازمان داد و آموزش آنها به منظور جنگ شهری برای تقویت جنگ در کوهها و رسیدن به اهداف سیاسی اعلام شده پ.ک.ک اعلام شده است. این نیرو به زعم پ.ک.ک قرار است شهرها را از نیروی نظامی دولت پاک کند.
جنگ در شهرها هنگامی آغاز شد که پ.ک.ک مناطق کرد نشین ترکیه را «خودمختار یا خود مدیریت» اعلام کرد. بعد از اعلام مناطق خودمختار در تعدادی از شهرهای کردستان ترکیه جنگ شهری با نیروهای نظامی دولت آغاز شد. زیرا نیروهای مسلح پ.ک.ک در شهرها اعلام کردند که نیروی نظامی دولتی را در شهرهای خود تحمل نمیکنند. در نتیجه اجرای این سیاست تعدادی از محلات شهرهای کردنشین ترکیه از کنترل دولت و نیروهای نظامی ارتش خارج شد.
اکنون نیروی مسلح شهری پ.ک.ک به طور دو فاکتو محلاتی از شهرهای مختلف کردنشین از جمله جزیر، سلوپی، دیاربکر و … را به کنترل خود درآورده‌اند. ارتش ترکیه در مقابل با تمام امکانات زمینی و هوای شهرهای مزبور را توپ باران و راکت باران کرده و این جنگ همچنان ادامه دارد. طبق گزارش‌های منتشر شده از طرف دولت و پ.ک.ک تا کنون بیش از ٥٠٠ نفر کشته و زخمی نتیجه این جنگ بوده است. البته اخباری هم حکایت از ٥٠٠ کشته میکنند. در بعضی از محلات این شهرها درگیری چنان سخت است که جنازه ها را نمیتوانند از میدان جنگ جمع آوری کنند. تعدادی از این شهرها در محاصره کامل ارتش قرار گرفته و آب و برق و تلفن و … قطع شده است. فقط در یک مورد در شهر جزیر مردم یک محله در حدود ده هزار خانواده ناچار به ترک خانه و کاشانه خود شده و آواره شدند. طبق آمار منتشر شده از طرف ها.د.پ تعداد آوارگان این جنگ شهری بیش از دویست هزار نفر است. شهرهای کردستان ترکیه تماما میلیتاریزه شده است.
ناگفته نماند بعد از گذشت حدود یک ماه از این جنگ شهری حزب دمکراتیک خلقها به رهبری دمیرتاش هم رسما مناطق کرد نشین را«خودمدیریت یا خودمختار» اعلام کرد.
آینده این جنگ و تاکتیک اتخاذ شده همچنان مورد بحث و بررسی است. آیا این تاکتیک موفق خواهد شد و دولت ناچار به قبول خودمختاری می‌شود یا اردوغان با اتکا به نیروی ارتش و حمایت ناتو میتواند بر شهرها مسلط بشود و تلفات بیشتری به مردم وارد کند؟ آیا پ.ک.ک امکان طولانی مدت ادامه این شکل مبارزه مسلحانه شهری را دارد یا ناچار به تغییر تاکتیک خواهد شد؟ و … اینها و دهها سؤال دیگر باید جواب بگیرند که بتوان اوضاع تازه و روند آتی کردستان ترکیه را دقیق تر ترسیم کرد. اینجا مختصرا بگویم که نه پ.ک.ک توان و امکان جنگ طولانی مدت شهری را دارد و نه دولت میتواند با اتکا به نیروی نظامی بحران کنونی را فیصله بدهد. اما آنچه قابل پیش بینی است ادامه این جنگ شبه چریکی در شهرها عملا جنبش شهری و حضور توده ای مردم معترض را حاشیه ای میکند و در نهایت قدرت اسلحه و توان نظامی تعیین کننده خواهد شد و در این میدان مردم برنده این جنگ نخواهند بود. تلاش میکنم به زودی در این مورد و در نوشته ای جداگانه روند آتی این تحولات را مفصلتر مورد بحث قرار بدهم.
