حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
هرمز رها
روز ۱۰ اوت ۲۰۲۱ دادستانی استکهلم کیفرخواستی علیه حمید نوری، از متهمان کشتار زندانیان سیاسی در سال ۱۳۶۷ را با دو اتهام “نقض حقوق بین‌الملل، جنایت آشکار” و”قتل” صادر کرد.
در این کیفرخواست، که روز سه‌شنبه منتشر شد، با اشاره به دستور روح‌الله خمینی رهبر وقت جمهوری اسلامی در تابستان ۱۳۶۷ برای اعدام زندانیان سیاسی، آمده است بسیاری از این زندانیان در فاصله اوایل مرداد تا اواسط شهریور سال ۱۳۶۷، در زندان گوهردشت کرج اعدام شدند.
به گفته دادستان استکهلم، حمید نوری آن زمان دادیار زندان گوهردشت بود و همراه دیگر عاملان این زندان، در اعدام‌های جمعی زندانیان شرکت کرد و جان آنان را گرفت. در این رابطه گفتگوی کوتاهی داریم با هرمز رها مسئول کمیته بین المللی علیه اعدام.
انترناسیونال: لطفا در مورد چگونگی تشکیل این دادگاه مختصرا توضیح دهید.
هرمز رها: دادگاه حمید نوری که از دهم اوت آغاز شده تا کنون چهار جلسه را پشت سر گذاشته است. در ابتدا دادستان کیفرخواست را با این عناوین که متهم مرتکب جنایات جنگی، قتل عمد و نقض قوانین بین المللی شده است، قرائت نمود. در پروسه دادگاه و در واقع در بدو آن دادستان به بازخوانی جنایات جمهوری اسلامی از همان اوان به قدرت رسیدنش تا مقطع قتل عام زندانیان سیاسی در سال ۶۷ پرداخت. وی به فتوای خمینی و تشکیل هیئت مرگ که متشکل از ابراهیم رئیسی، رئیس جمهوری فعلی و بقیه اعضای این هیئت بود و نقش ویژه حمید نوری در این رابطه اشاره کرد. در این قسمت یعنی در جلسات دوم و سوم تمرکز زیادی بر سر دوران جنگ ۸ ساله ایران و عراق، مجاهدین و پایان جنگ و تبعات بعدی آن قرار گرفت. در جلسه چهارم با اشاره به منابع موثقی مانند اسناد عفو بین الملل و نامه منتظری و اعترافات پور محمدی و تعدادی از سران دیگر رژیم، چگونگی کشتار نیروهای چپ را توضیح داد.
منتظری در رابطه با دیداری که با اعضای هیئت مرگ داشت برای خمینی و موسوی اردبیلی نامه اعتراضی نوشته فتوا و اقدامات هیئت مرگ را جنایت علیه بشریت نامیده است. پورمحمدی در جواب گفته است که این اعدام ها به دستور خدا و اسلام بوده و کار ما کاملا شرعی بوده است یا اشاره به مصاحبه نخست وزیر وقت میر حسین موسوی در جواب خبرنگاری که از اعدام های فله ای ۶۷ می پرسد، جواب تائید آمیزی می دهد که ما در جنگ بودیم و می بایست کاری میکردیم . دادستان همچنین با اشاره به دادگاه لاهه و تریبونال بین المللی برای محاکمه سران رژیم به جرم جنایت علیه بشریت، همچنین با اشاره به مستند “آنان که گفتند نه” اثر مستندساز ایرانی نیما سروستانی، نشان داد هر چند جمهوری اسلامی این هولوکاست را انکار می کند ولی گفته های بعضی از مقامات بلند مرتبه رژیم انجام این جنایت را اثبات می کند. صحبت های شاهدان این جنایت و خانواده های اعدامیان از جمله اسناد دیگر دادستان بود که صحت و سقم این اسناد عمدتا به تائید سازمان ملل متحد هم رسیده بوده است.
انترناسیونال: جلسه بعدی کی برگزار می شود؟
هرمز رها: در جلسه چهارم اعلام کردند که جلسه بعدی روز جمعه ۲۰ اوت برگزار می شود این جلسه به صحبت های وکلای شاکیان و وکلای متهم اختصاص دارد. قرائت کیفرخواست ۴۴ صفحه ای هنوز به پایان نرسیده و لازم است ابعاد و زوایای مختلف این کیفرخواست در این جلسات بررسی شود. کیفرخواست شامل ۶۵ سند و مدرک معتبر است که از اسناد و مدارک جمع آوری شده توسط بنیاد برومند، عفو بین الملل، ایران تریبونال و زندانیانی که از آن اعدام ها جان سالم بدر بردند استفاده شده است. قرار است بعد از صحبت های وکلا فرصتی هم با شاهدان و شاکیان داده شود تا دانستنی ها و گفته های خود را از وقوع این جنایت به سمع دادگاه برسانند. تشکیل این دادگاه چالشی جدی برای جمهوری اسلامی است. مسئله ای بسیار با اهمیت نه فقط برای مردم ایران بلکه برای افکار عمومی در سطح جهان خواهد بود که بدانند این جنایتکاران مرتکب چه جنایات فجیعی در آن دوران شدند.
انترناسیونال: آیا در جلسه چهارم به طور مشخص از حمید نوری هم نامی برده شد؟
هرمز رها: دادستان در این جلسه به چند نکته مهم اشاره تاکیدی داشت. یکم اینکه موج دوم اعدام ها از ۲۷ اوت تا ۶ سپتامبر سال ۱۹۸۸ میلادی اجرا شده و نه تنها مجاهدین بلکه خداناباوران و چپ ها را هم اعدام می کردند. نکته دوم مربوط به خانواده های اعدام شدگان بود که این خانواده ها به هیچ وجه اجازه برگزاری مراسم نداشته اند. و بالاخره از حمید نوری به عنوان دادیار زندان گوهردشت در دهه شصت یاد کرده و ایشان را متهم به دست داشتن در کشتار زندانیان سیاسی در سال ۶۷ نمود و اعلام کرد که حمید نوری جزو شکنجه گران زندان بوده است. تاکید دادستان براین بود که این شخص در موج دوم اعدام ها هم نقش داشته، زندانی ها را به هیئت مرگ می برده، بازجوئی می کرده و آنها را برای اعدام به بخش مخصوص منتقل می کرده است.
انترناسیونال: شما که از نزدیک شاهد برگزاری جلسات دادگاه بوده و حضور منظم داشتید آیا از انعکاس خبری این دادگاه رضایت دارید؟
هرمز رها: همان روز اول خبرگزاری های زیادی به ویژه از طرف رسانه های فارسی زبان در داخل و بیرون سالن دادگاه حضور داشتند. ما از طرف کمیته بین المللی علیه اعدام با حضور مستمر خود با گذاشتن پیکت و میز اطلاعاتی، باندرول ها و عکسهای اعدام شدگان همچنین پخش زنده گزارشات دادگاه به سهم خود تلاش کردیم تا اتفاقات و مسائل دادگاه را در حد توان به گوش بسیاری برسانیم. همچنین با رسانه های فارسی زبان و سوئدی مصاحبه هایی انجام دادیم. ضرغام اسدی از طرف کمیته بین المللی علیه اعدام که خود دو تن از عزیزانش را در قتل عام زندانیان سیاسی ۶۷ از دست داده با مصاحبه های مختلف به افشای جنایات جمهوری اسلامی پرداخت و از خواست های خانواده های دادخواه سخن گفت. در حقیقت به گفته بسیاری، محاکمه حمید نوری محاکمه جمهوری اسلامی و آغاز محاکمه سران ریز و درشت آن است.
انترناسیونال: با سپاس از شما
