حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
اسلحه بی حجابی در انقلاب علیه حکومت ضدزن
تدوین شده بر مبنای مصاحبه با کانال جدید
خلیل کیوان:مساله حجاب و آزادی زن از موضوعات کلیدی در اعتراضات جاریدر ایران است.همه جا از زنانه بودن انقلابصحبت میشود. نقش زنان در اعتراضات برجسته است. جسارت آنها در مبارزه توجه و تحسین همگان را در پی داشته است. جامعه یکپارچه در حمایت از زنان و برای رهایی آنها و رفع تبعیضات دیگر بپاخاسته است.مردم بر سر مساله زن و حجاب در مقابل حکومت متحد شده اند.مبارزه زنان ایران در کانون توجه جهانیان قرار گرفته است ومفسران و تحلیلگران از اولین انقلاب زنانه جهان صحبت میکنند. در برنامه پاسخ این هفته درباره این موضوع با حمید تقوایی گفتگو میکنیم.
حمید تقوایی چند دهه است که در ادبیات حزب کمونیست کارگری مساله زن در ایران برجسته بوده است. ترم هایی مانند آپارتاید جنسیتی و انقلاب زنانه را حزب و فعالین آن از سه دهه قبل بکار برده اند و اکنون بخشی از فرهنگ و ترمینولوژی سیاسی ایران شده است. این ترم ها فراگیر و همگانی شده اند.پیشتر در این باره صحبت کرده ایم. اما در متن شرایط حاضر پرداختن به این موضوع اهمیت ویژه ای دارد. تفاسیر مختلفی از انقلاب زنانه میشود. از نظر شما انقلاب زنانه به چه معنی است؟
حمید تقوائی: انقلاب زنانه اساسا به معنی اینست که یک امر مهم انقلابی که قبلا پیش بینی میکردیم رخ خواهد دارد و امروز جلوی چشممان اتفاق می افتد رهائی زن است. به یک معنا انقلاب خصلتی زنانه دارد. ولی روشن است که انقلاب در ایران مثل همه انقلابات دنیا علیه همه بیحقوقیها و تبعیضات و ستمها است که مشخصا در ایران به شکل فقر و فلاکت عمومی و تبعیضات فاحش و محرومیت مردم از ابتدائی ترین حقوق شهروندی و مدنی خود را نشان میدهد. انقلاب علیه همه این مصائب شکل گرفته است. هدف تنها رهائی زن نیست، بلکه رهائی کل جامعه از شر جمهوری اسلامی و تمام تضییقات و ستمها و مصائبی است که حکومت بر جامعه تحمیل کرده است. منتهی زنانه بودن و یا خصلت زنانه انقلاب به این معنی است که یک مساله محوری جامعه که امروز تبدیل شده به نماد و پرچم و سمبل این انقلاب مساله زن است. میدانید که جنبش توده ای حاضر با حجاب و قتل هولناک مهسابخاطر بدحجابی شروع شد. این تنها مورد جنایت علیه زنان نبود. هزاران زن بخاطر همین مساله جانشان را از دست داده اند، به زندان افتاده اند، شلاق خورده اند، با پونز حجابها را بر سرشان کوبیده اند و این همیشه مساله حادی در جامعه بوده است. البته مساله از حجاب فراتر میرود. حجاب تنها یکی از مسائلی است که جمهوری اسلامی تحت لوای آن انواع تبعیضات و بیحقوقیها و امروز دیگر باید گفت جنایت را علیه زنان مرتکب میشود.در ایران زنان از کودکی تحت عنوان ازدواج شرعی مورد تجاوز شرعی و قانونی قرار میگیرند، بدون رضایت شوهر حتی حق طلاق ندارند، بدون اجازه پدر حق ازدواج ندارند، بدون اجازه شوهر حق مسافرت ندارند، حق آواز خواندن و ورزش کردن ندارند، و کلا تحت قیمومیت مردان تعریف میشوند. همچنین مدام از منبر نماز جمعه و مقامات و رسانه های حکومتی مورد انواع تحقیر ها و توهین ها بعنوان عامل فساد و عامل تحریک مردان، و ضعیفه و مزخرفاتی از این نوع قرار میگیرند. هر روزه انبوهی از توهین و تحقیر حکومتی بسوی زنان سرازیر میشود.
با قتل مهسااین جنایت سیستماتیکی که در حق پنجاه درصد جامعه هر روز اعمال میشود توده مردم را به خشم آورده و به حرکت درآورده است. ولی اعتراض و نارضایتی مردم بسیار فراتراست و همه اقشار جامعه را دربرمیگیرد. و به همین خاطر ما با یک خیزش توده ای و سراسری در همه شهرهای ایران علیه جمهوری اسلامی روبرو هستیم.
خلیل کیوان: شما در پیامی در تاریخ ٥ مهر(٢٧ سپتامبر)به زنان قهرمان ایران تاکید کردید که اسلحه بی حجابی را کوبنده تر به کار گیرند. در پیام آمده بوددر همه اماکن عمومی حجابها را از سر بردارند. در مدارس و دانشگاهها، در ادارات، در کارخانجات و در همه جا حجابها را بدور بیاندازند. اما جنبش توده ای همانطور که شما اشاره کردید فقط بر سر حجاب نیست بلکه برای سرنگونی حکومت است.برداشتن حجابها چه تاثیر و نقشی در جنبش سرنگونی دارد؟
حمید تقوائی: تاکید بر برداشتن حجابها به عنوان اسلحه و اهرمی برای سرنگونی حکومت است. برداشتن حجاب تنها به جنبش رهائی زن و یا جنبش علیه حجاب محدود نیست بلکه تاکیدی بر اینست که در شرایط حاضر زنان میتوانند و این قدرت را دارند که با برداشتن حجابها در واقع جنبش برای سرنگونی جمهوری اسلامی را تقویت کنند. در تظاهراتهای خیابانی هدف را مردم اعلام کرده اند. “جمهوری اسلامی نمی خواهیم”، “جمهوری اسلامی نابود باید گردد”، “مرگ بر دیکتاتور”. اینها شعارهای مردم است و خیلی روشن است که در این خیزش توده ای هم مثل هر انقلاب دیگری مساله اساسی مساله حاکمیت است. مساله اصلی همه انقلابها خلاصی از شر حکومت معینی است. منتهی در ایران در شرایط مشخص امروز زنان هم نیروی پیشرو و پیشتاز این جنبش هستند و هم جرقه این خیزش انقلابی با مساله حجاب زده شد. جامعه در اعتراض به قتل یک زن جوان بخاطر “بدحجابی” به خشم و به حرکت درآمد. به همین دلیل هم زنان در تظاهرات خیابانی حجابها را از سر بر میدارند و در هوا می چرخانند و یا به آتش میکشند.
این حرکت میتواند گسترده تر شود و یک شکل اعتراض زنان در محل کار و مدرسه و دانشگاه و همه اماکن عمومی باشد. این فراخوان که از حجابها بعنوان یک اسلحه استفاده کنید بر این واقعیات مبتنی است. میتوان بی حجابی در همه مراکز و اماکن عمومی را بعنوان اسلحه ای برای تضعیف هر چه بیشتر حکومت به کار گرفت. این میتواند یکی از ارکان مهم انقلاب مردم برای بزیر کشیدن جمهوری اسلامی باشد.
خلیل کیوان: برداشتن حجابها در دانشگاه و اداره و کارخانه و اماکن عمومی بی شک با ممانعت،تقابل و تعرض ارگانهای حکومتی و نیروهای امنیتی در این مراکز روبرو خواهد شد. چگونه باید با این تعرض مقابله کرد؟
حمید تقوائی: طبعا این هم مثل هر عرصه دیگر مبارزه با عکس العمل حکومت روبرو خواهد شد منتهی باید توجه داشت که امروز جمهوری اسلامیدر ضعیف ترین موقعیت خودش قرار دارد. حتی در تظاهراتهای خیابانی می بینید که نیروهای سرکوب دیگر کارایی گذشته را ندارند، فرسوده شده اند و بجان همدیگر افتاده اند، مواردی از تمرد گزارش شده و دیگر جمهوری اسلامی نمیتواند جنایتی در سطح کشتار آبان ٩٨ را تکرار کند. در اینکه حکومت برای سرکوب خیزش جاری حاضرست به هر جنایتی دست بزند تردیدی نیست ولی بحث بر سر خواست حکومت نیست، بلکه بر سر نیرو و توان او است.
در مقابله با زنان و جنبش حجاب برگیران هم همین را میشود گفت. امروز زنان در خیابانها دارند حجابها را آتش میزنند، شجاعانه با سر بی حجاب در مقابل نیروهای سرکوبگر سینه سپر میکنند و فریاد میزنند مرگ بر خامنه ای. جامعه حالتی تعرضی دارد و نیروهای سرکوب حکومتی حالتی تدافعی. در محل و مراکزکار و تحصیل و اداره جات هم همینطور است. رژیم در شرایطی نیست که در ادارات و کارخانه ها بتواند با بگیر و ببند مردم را مرعوب کند و به عقب براند و قدرتنمائی کند. در دانشگاهها هم می بینیم که فی الحال دانشجویان کلاسهای درس را تعطیل کرده اند و تجمعات اعتراضی بر پا میکنند. در این جو عمومی بدور انداختن حجابها در همه مراکز و اماکن کاملا عملی است.
یک عرصه تعرض مهم دیگر اعتصابات است که امروز همه جا به یک گفتمان عمومی درمیان همه اقشار مردم تبدیل شده است. این تلاش حکومت که به اجبار حجاب را بر سر زنان کارگر و کارمند و یا دانشجو حفظ کند میتواند با اعتصاب پاسخ بگیرد. این میتواند خودش جرقه ای باشد برای گسترش اعتصابات به این معنی که کارگران و یا کارمندان و دانشجویان اعلام کنند که تا زمانی که حجاب اجباری برقرار است دست از کار خواهند کشید. میخواهم بگویم دست زدن به اعتصاب که امروز خوشبختانه یک گفتمان عمومی است و در دانشگاهها شروع شده است میتواند پاسخ محکمی باشد در مقابل اعمال فشارهای حکومت از جمله برای تحمیل حجاب.
خلیل کیوان: به اعتصاب بعنوان یک شیوه موثر مقابله اشاره کردید. در پیامتان هم میگوئید اسلحه بی حجابی در کنار اعتراضات خیابانی و اعتصابات جبهه سومی است که باید گشوده شود. آیا این موضوع به همان درجه اعتراضات خیابانی و اعتصابات اهمیت دارد؟
حمید تقوائی: تظاهرات خیابانی و اعتصابات دو رکن اصلی جنبش توده ای برای بزیر کشیدن حکومت هستند. اینجا مقایسه ای در کار نیست ولی اگر بخواهیم شیوه های مختلف را مقایسه کنیم باید بر این دو تاکید کنیم. ما مدام نقش مهم تظاهرات خیابانی و تاثیر و رابطه اینها با یکدیگرو نقش موثرشان را در فلج کردن جمهوری اسلامی توضیح داده ایم. منتهی هر انقلاب ویژگی های خودش را دارد. جامعه نباید فقط بر این دو شیوه مبارزه بسنده کند. جامعه باید بتواند با ابتکارات مختلف و در عرصه های مختلف بطور گسترده وارد مبارزه بشود. در تظاهراتهای خیابانی اغلب جوانان شرکت میکنند. تظاهرات و جنگ و گریز خیابانی بالاخره بخشی از جامعه و نه همه مردم ناراضی از وضع موجود را بمیدان میکشد. در اعتصابات هم بالاخره کارگران و کسانی که شاغل اند میتوانند نقش ایفا کنند. اما بکار گرفتن اسلحه بی حجابی جبهه ای را باز میکند به وسعت پنجاه درصد جامعه. یعنی زنان، مستقل از اینکه در تظاهرات هم شرکت میکنند و یا در اعتصاب هستند، بسادگی با برداشتن حجابها میتوانند جبهه تازه ای را باز کنند، میتوانند این پرچم انقیاد حکومتی را به خاک بکشند و جمهوری اسلامی را خوار و درمانده کنند. این حرکت میتواند پاسخ محکمی باشد به حکومتی که مدام سعی کرده است با حجاب قدرت خودش را به رخ مردم بکشد و جامعه را به انقیاد بکشد. این حرکت یک اعتراض عمومی در جامعه است که زنان رادر سطح گسترده تری وارد میدان مبارزه میکند. الان زنان در تظاهرات خیابانی حجابها را برمیدارند؛ همین کار را میتوانند در ادارات و کارخانجات و مدارس بکنند و همه جا بی حجاب ظاهر شوند. ما میتوانیم در این عرصه هم پوزه حکومت را به خاک بمالیم. این اهرم مهمی در تضعیف حکومت و در تقویت صف انقلاب خواهد بود.
خلیل کیوان: در پیامتان از زنان خواسته اید که همانطور که در تظاهرات خیابانی در صف مقدم هستند، در شکل دادن به اعتصابات هم پیشقدم باشند. زنان چگونه میتوانند این نقش را ایفا کنند؟
حمید تقوائی: زنان میتوانند همه جا پرچم اعتصابات را بلند کنند و مبلغ و سازماندهنده اعتصاب باشند. بخواهند که همکارنشان از زن و مرد دست از کار بکشند. جامعه ای که هر روز در خیابانهایش مزدوران حکومتی خون میریزند و آمار کشته شدگان تنها بر مبنای آمار رسمی بالغ بر صد نفر میشود و تعداد بسیار بیشتری مجروح و یا بازداشت شده اند، یک جامعه متعارف نیست که همچنان مردم مشغول کار و فعالیتهای عادی روزمره باشند. باید چرخها را متوقف کرد. باید جامعه را خواباند. و در تبلیغ و ترویج این امر و فراخوان این امر بخصوص زنان میتوانند نقش مهمی داشته باشند. همانطور که اشاره شد این انقلاب خصلتی زنانه دارد و مشخصا از مساله حجاب شروع شده است و این کاملا قابل انتظار است و کاملا عملی است که زنان همانطور که در صف مقدم تظاهراتهای خیابانی هستند در صف مقدم اعتصابات هم باشند یعنی مبلغ اعتصاب و فراخوان دهنده اعتصاب باشند و همکارانشان را از زن و مرد بسیج کنند و سازمان بدهند. به این ترتیب خواهیم توانست ضربه کاری ای به حکومت وارد کنیم.
خلیل کیوان: تا همینجا مبارزه زنان تاثیرات زیادی بر افکار عمومی جهان داشته است.آزادی زنان ایران از یوغ آپارتاید جنسیتی چه پیامدهای جهانی و منطقه ای بویژه در کشورهایی که اسلام سیاسی حکم میراند خواهد داشت؟
حمید تقوائی: به نظرمن پاشنه آشیل جنبش اسلامی و حکومتهای اسلامی در ایران و در کشورهای اسلامزده همین مساله ستمکشی زن است. همانطور که اشاره کردم مساله دیگر از تبعیض و نابرابری گذشته است. مساله بسیار فراتر است. آنچه بر زنان در ایران و همه کشورهای اسلامزده اعمال میشود توهین و تحقیر و جنایت علیه زنان است. در ایران و همه کشورهای اسلامزده قوانین و اخلاقیات و مقدسات کپک زده اسلامی زندگی را بر زنان جهنم کرده است و بههمین خاطر زنان یک نیروی اساسی در مقابله با حکومتهای اسلامی و کل جنبش ضد انسانی اسلام سیاسی هستند.
انقلابی که امروز در ایران حول مساله زن شروع شده موجب بیداری و آگاهی جوامع سلامزده دیگر هم خواهد شد. هم اکنون در کشورهائی مثل عراق و لبنان و سوریه و ترکیه تظاهراتهائی درحمایت از جنبش مردم ایران با پرچم مهسا و اسم مهسا شروع شده است. مهسا به نماد جنبش رهائی زن در کشورهای اسلامزده تبدیل شده است. بههمین خاطر به نظر من تعیین تکلیف با جمهوری اسلامی در ایران، بزیر کشیدن این حکومت صدزن در ایران، میتواند به یک انقلاب فکری اجتماعی سیاسی عظیمی در خاورمیانه منجر بشود. انقلاب ایران حتی در سراسر جهان موج تازه ای در دفاع از حقوق زنان دامن خواهد زد. ما فی الحال درکشورهای غربی شاهد تظاهراتهای توده ای بیسابقه ای در دفاع از جنبش مردم ایران هستیم. که باز پرچم و محورش نام مهسا است. هنرمندان بمیدان آمده اند، خوانندگان و هنرپیشه ها بمیدان آمده اند، چهره های سیاسی و اجتماعی و فرهنگی فعال شده اند و با رجوع به اسم مهسا از رهائی زن صحبت میکنند و همانطور که شما هم در مقدمه گفتید از جنبش توده ای در ایران به عنوان اولین انقلاب زنانه در جهان نام میبرند. همه اینها موجب یک برآمد تازه ای خواهد شد در دفاع از حقوق زنان و علیه تبعیض جنسیتی که یک مساله جهانی است و فقط به کشورهای اسلامزده محدود نیست. ولی چون ایران در محور این مبارزه هست اولین ضربه به اسلام حاکم و جنبش اسلام سیاسی وارد میشود. انقلاب ایران میتواند جهان را از شر جنبش زن ستیز و ضد انسانی اسلام سیاسی رها کند.
٥ مهرماه ١٤٠١، ٢٨ سپتامبر ٢٠٢٢
