حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
انترناسیونال: شهلا دانشفر فعالین جنبش “حجاب بی حجاب” اقداماتی رابرای روز سه شنبه ۲۱ تیر که حکومت آنرا روز حجاب و عفاف نامگذاری کرده بود، اعلام کردند. ارزیابی شما از نتایج این کارزار علیه حجاب جمهوری اسلامی چیست چه اقدامات و حرکتهایی صورت گرفت؟
شهلا دانشفر: ۲۱ تیر (برابر ۱۲ ژوئیه) بطور واقعی یک روز مهم و میشود گفت یک نقطه عطف در جنبش رهایی بخش زن و مقابله جامعه با بساط آپارتاید جنسی حاکم را رقم زد. همانطور که اشاره کرده اید جمهوری اسلامی این روز را روز ” عفاف و حجاب اسلامی” اعلام کرده بود و میخواست با به میدان آوردن گشت های ارشاد و نیروهای متنوع سرکوبش تحت این عنوان در فضای پر تحرک اعتراضی جامعه قدرتنمایی ای کند. اما زنان و مردان آزادیخواه و کل جامعه مقابلش ایستادند و آنرا به یک شکست بزرگ برای حکومت تبدیل کردند. جمهوری اسلامی برای این روز تمهیدات بسیاری دیده بود. از جمله از هفته ها قبل تبلیغات گسترده ای علیه بی حجابی به راه انداختند و یک موضوع اصلی خطابه های نماز جمعه هایشان در شهرهای مختلف چون تهران، تبریز، سنندج و مشهد به این موضوع اختصاص داشت. آخوندهای مختلف حکومتی نیز در این راستا شمشیر بسیاری زدند و با انواع فحاشی و بیحرمتی ها علیه زنان “بی حجاب” سخن گفتند. یکی از آنها احمد خاتمی امام جمعه تهران بود که با خشم و نفرت فراوان از اینکه بسیاری از بی‌حجاب‌ها، زن و بچه‌ی دزد‌ها هستند و حجاب مسئله اصلی جهان اسلام است سخن گفت. و از بیحجابی بعنوان یک جنگ روانی صحبت کرد. بعلاوه مساله حجاب را به چماقی بر سر زنان برای اخراج از کار تبدیل کردند. از جمله طبق دستور فوری رئیسی در شهرهای مختلف از جمله مشهد دستورات و بخشنامه های تندی علیه زنان شاغل تحت عنوان “بدحجابی” صادر شد. اما این تلاشها و تقلاها برایشان ثمری نداشت. در همین حجاب برگیرانها به طور مثال زن کارمندی را دیدیم که با برگرفتن حجاب در برابر چنین بخشنامه هایی شانه بالا انداخت و شعار “حجاب بی حجاب ” را سر داد. از سوی دیگر در کنار تبلیغات هیستریکشان، فضای شهرها را نیز امنیتی کردند ، به دستگیریها شدت دادند و بطور وسیعی نیروهای گشت و ارشادشان را به خیابانها آوردند. و همه این کارها را صورت دادند تا زمینه های پیشبرد “طرح حجاب و عفاف” و سرکوبشان را فراهم کنند.
اما زنان و مردان معترض و کل جامعه با کارزار “حجاب بی حجاب” جانانه در برابر روز و هفته حجاب و عفافشان به مقابله بر خاستند و به بیحجابی سراسری فراخوان دادند قبل از همه اینها نیز انتشار ویدوئویی از سوی عده ای از نوجوانان در پارک بلوار چمران شیراز در دوم تیرماه در شبکه‌های اجتماعی سر وصدای بسیاری ایجاد کرد. در آن ویدئو نشان می‌داد که شمار زیادی از نوجوانان این شهر برای انجام بازی اسکیت جمع شده و کاملا بدون حجاب و روسری درحال صحبت و گفتگو با یکدیگر هستند. این فیلم حکومتیان را آنچنان برآشفته کرد که رییس کل دادگستری استان فارس از «صدور دستور قضایی برای برخورد با عوامل “هنجارشکنی و کشف حجاب» خبر داد و فرماندار شیراز هم از دستگیریهایشان.
در روز ۲۱ تیر ما شاهد یک حجاب برگیران سراسری بودیم. در این روز در خیابانها صحنه های شورانگیزی از جدال مردم با حکومت و روز حجاب و عفافش به نمایش در آمد. در دهها شهر زنان بصورت فردی یا جمعی حجاب خود را به زمین پرتاب کردند. بیحجاب پیاده روی کردند و خانواده ها و مردم حمایتشان کردند. در جاهایی مردم با استقبال و پخش شیرینی و هورا کردن زنان حجاب برگرفته را همراهی کردند. در خیابانی بر روی پل دختر جوانی را دیدیم که بدون حجاب با پسری با هم به زیبایی میرقصیدند و مردم تماشگرشان بودند. به مناسبت این روز ویدوئو کلیپ های بسیاری داده شد با گفتمانهایی چون “ما همه دختران انقلابیم”، “بی حجابی را همچون پتکی بر سر حکومت میکوبیم”، ” پوشش آزاد، یک آرزو نیست، حقی است که آنرا به چنگ می آوریم”، و… از سوی دیگر در کنار زنان معترضی که حجاب بر میگرفتند، همسرانی را میدیدیم که در ویدوئو کلیپهایشان با کمپین “حجاب بی حجاب” اعلام حمایت میکردند. در جاهایی نیز مردان بسیاری به این مناسبت ویدئو کلیپ دادند و یا بر روی سکو رفته از کارزار “حجاب بی حجاب” اعلام پشتیبانی کردند. همچنین به مناسبت این کارزار تراکت های بسیاری پخش شد. دیوارنویسی ها شد و مدیای اجتماعی به مکان صف آرایی بزرگ اجتماعی برای این روز بزرگ اعتراضی تبدییل گردید و هشتگ #حجاب_بی_حجاب به ترند جهانی تبدیل شد. بعلاوه اینکه بیانیه هایی از سوی تشکلها و گروههای از کارگران، بازنشستگان، دانشجویان، و فعالینی اجتماعی در حمایت از این کارزار انتشار پیدا کرد. هنرمندان طرحهای زیبایی به این مناسبت کشیدند و کاریکاتورهای اعتراضی جالبی علیه حجاب کشیده شد. هنرمندانی ترانه سرودند و ترانه خواندند که یک نمونه اش ترانه ای بود که توماج صالحی رپ خوان اعتراضی شناخته شده و محبوب با همصدایی جاستینا در حمایت از کمپین “حجاب بی حجاب” خواند که با استقبال بسیاری روبرو شد.
بدین ترتیب ۲۱ تیر از سوی بخش های مختلف جامعه پاسداری شد و به یک روز حماسی و فراموش نشدنی در تاریخ جنبش رهایی بخش زن در ایران و به نقطه عطف مهمی در جنبش سرنگونی تبدیل شد.
انترناسیونال: نتایج زیر پا انداختن حجاب در چنین ابعادی از نظر شما چیست؟
شهلا دانشفر: شکست حکومت اسلامی در بیست و یکم تیرماه، روز “حجاب و عفاف” را در اظهارات مختلف مقامات حکومتی میتوان دید. به گونه ای که با ترس و هراس در گفتارهایشان گزارش حجاب برگیران در کف خیابانها را میدادند. برای مثال محمدرضا صباغیان، نماینده مهریز در گفتگو با خبرآنلاین خود گزارشگر این روز شده و میگوید: “در حال حاضر که صحبت می‌کنیم می‌بینیم در برخی شهرها تعدادی از افراد کشف حجاب کرده‌اند.”. چنین اظهاراتی ابعاد گسترده حجاب برگیران در روز ۲۱ تیر را نشان میدهد.
روشن است که این اولین بار نیست که طرحهای حجاب و عفاف رژیم با شکست روبرو میشود. هر بار که حکومتیان با چنین طرحهایی جلو امده اند بعدش نیز خودشان از کارنامه شکستشان گزارش داده اند. اما این بار متفاوت بود. بخاطر اینکه اوضاع متفاوت است و اتفاقی که در روز ۲۱ تیر افتاد بطور واقعی یک حجاب برگیران سراسری و پاسخ محکمی به حکومت بود که با این طرح جلو آمده بود که کل جامعه را مرعوب کنند و عقب بزند. اما در اولین قدم شکست خورد. این شکست در اوضاع پر تحرک سیاسی امروز جامعه که همه بخشهای مختلف مردم در آن در اعتراض و مبارزه اند، یک اتفاق سیاسی مهم است. و بدون تردید بر فضای جامعه تاثیرات مستقیمی بنفع مردم و علیه حکومت خواهد گذاشت.
انترناسیونال: در مورد اهمیت این جنبش اگر ممکن است بیشتر توضیح دهید
شهلا دانشفر: روشن است که حجاب پرچم آپارتاید جنسی و چماق حکومت برای سرکوب کل جامعه است. از همان آغاز روی کار آمدن این رژیم یک عرصه مهم جدال زنان و کل جامعه با این رژیم مقابله با حجاب به عنوان یک رکن پایه ای آپارتاید جنسی حاکم بوده است. حکومت اسلامی تمام ابزارهای سرکوب و دم و دستگاه مذهب و خرافه اش را به کاربرده است تا این پرچم را برافراشته نگاهدارد. اما در این چهل سال و اندی حجاب اسلامی زیر پای زنان معترض و کل جامعه له شده و امروز این حال و روزش است. نکته مهم اینجاست که کارزار “حجاب بی حجاب” اقدام مستقیم جامعه برای نفی عملی حجاب این سمبل بربریت و نماد آپارتاید جنسی جمهوری اسلامی بود و و این اتفاق جنبش علیه حجاب را در موقعیت جدیدی قرار میدهد.
در عین حال این رویداد نشان از حال و هوای سیاسی جامعه ای است که میرود تا کل بساط حاکمیت جمهوری اسلامی را جارو کند. شرایطی که در آن سونامی گرانی جامعه را به مرز انفجار رسانده است. از جمله در برابر فقر و فلاکت بی حد و مرزی که هر روزه دارد زندگی و معیشت مردم را به نابودی میکشد ما بصورت سریالی و زنجیره ای با فراخوان های اعتراضی به اعتصابات و تجمعات سراسری روبروییم. بطور مثال بازنشستگان با تجمعات هر روزه و گسترده شان کف خیابانها را به صحنه اعتراضات خود علیه کل بساط توحش و بردگی حاکم تبدیل کرده اند. جنبش برای آزادی زندانیان سیاسی جنبشی قوی است و در راس آن معلمان با کارزارهای مبارزاتی شان قرار دارند، و با قدرت مقابل سرکوبگری های حکومت ایستاده اند. بعلاوه اینکه اعتراضات در میان بخش های مختلف کارگری همچون کارگران نفت، مخابرات، شهرداری ها وسیع و گسترده است و در استانهایی چون خوزستان و اصفهان که سابقه اعتراضات وسیع مردمی علیه بی آبی و تشنگی را دارند، تحرکات اعتراضی وسیع است. بدین ترتیب زمین زیر پای حکومتیان آنچنان داغ شده است که همین روزها علی خامنه‌ای، برای مقابله با مردم خدای دهه ۶۰ را به قوه قضائیه فرا خواند. خدایی که خمینی و جلادانش در آن دهه به حکم آن هزاران نفر را در زندان‌ها قتل‌عام کردند. و وقتی از نیری یکی از جلادان عضو کمیته مرگ در مورد دهه شصت سوال شد، از ویژه بودن شرایط آن برهه و اینکه کشور در بحران بوده و اگر “قاطعیت” خمینی نبود، اصلا امنیت نداشتند و شاید اصلا نظامی نمی ماند سخن گفت. این گفته ها نشان میدهد که تک تک سران این حکومت با چه کابوسی روبرویند و در چنین مخمصه ایست که فکر کردند باز هم میتوانند با چماق حجاب و طرح های “حجاب و عفاف” خود جامعه را به فرمان کنند و خدای دهه ششت شان را به کمک می طلبند.
بنابراین اعلام کارزار “حجاب بی حجاب” و اقدام عملی این کارزار در روز ۲۱ تیر روزی که حکومت آنرا روز “حجاب و عفاف ” خوانده بود، آغاز مصافی بزرگ و تعیین کننده در چنین اوضاع و احوالی در تداوم آبان ۹۸ بود. در این روز به عنوان یک گام عملی در عقب زدن تعرضات رژیم، حجاب به عنوان یکی از پایه های اساسی حکومت اسلامی زمین زده شد. و این یک پیروزی و پیشروی مهم است. این جامعه دارد اعلام میکند که رژیم اسلامی را با تمام ارکانش از جمله با تمام قوانین ارتجاعی اسلامی و بساط آپارتاید جنسی اش به زیر خواهیم کشید.
