حزب کمونیست کارگری ایران وب سایت رسمی حزب کمونیست کارگری ایران
تدوین شده بر مبنای مصاحبه با کانال جدید
جلیل جلیلی: در شرایطی به‌روز جهان کارگر نزدیک می‌شویم که جنگ خیابانی بی امانی دررابطه‌با حجاب بین زنان شجاعو نیروهای مزدور حکومت درگرفته است. از سوی دیگر تجمعات اعتراضی بازنشستگان و معلمان هر هفته ادامه دارد و رو به گسترش است. اولین سؤال من این است که ارزیابی شما از شرایط اعتراضی جامعه در آستانه اول ماه مه چیست؟
حمید تقوایی: اتفاق ویژه‌ای که دو هفته قبل توجه همه رسانه‌ها و افکار عمومی را به خود جلب کرد حمله موشکی جمهوری اسلامی به اسرائیل بود. برای مدتی شرایط پر تحرک و جنب‌وجوش جامعه علیه جمهوری اسلامی، از جمله تقابل وسیع مردم با حکومت و مقدساتش در تعطیلات نوروزی و همچنین جلب‌توجه مردم جهان به توحش و جنایات حکومت به دنبال انتشار گزارش کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل که خواهان محکومیت جمهوری اسلامی به جرم جنایت علیه بشریت شده بود، تحت‌الشعاع مسئله تخاصم جمهوری اسلامی و اسرائیل قرار گرفت. اما این شرایط دیری نپایید. خامنه‌ای در همان سخنرانی ای چند روز قبل از حمله موشکی به اسرائیل، هم‌زمان با رجزخوانی علیه اسرائیل علیه زنان بدحجاب هم اعلام جنگ داد و به دنبال آن، همانطور که اشاره کردید، جنگ خیابانی بی امانی میان زنان شجاع و اوباش حکومتی در گرفت. اکنون این مبارزه به یک عرصه مهم نبرد کل جامعه با حکومت تبدیل شده است.
از سوی دیگر در فردای حمله موشکی رژیم، طبق فراخوان قبلی بزرگ‌ترین تجمع اعتراضی معلمان بازنشسته سراسر کشور در تهران برگزار شد. این بزرگ‌ترین تجمع اعتراضی بازنشستگان از تهران و شهرستان‌های مختلف و در واقع نقطه اوجی در اعتراضات پیگیر و مداوم بازنشستگان و کارگران، به‌ویژه کارگران صنعت نفت، علیه فقر و فساد و در دفاع از منزلت و معیشت بود.در این مراسم بازنشستگان در اوج رجزخوانی‌های جنگی حکومت با تأکید بر مطالبات بر حق و شعارهای همیشگی‌شان علیه فقر و فساد،فریاد زدند” رئیسی بی‌عرضه برگرد برو تو حوزه”.هم‌زمان شورای بازنشستگان نیز در بیانیه‌ای علاوه بر طرح خواست‌هایمعیشتی و رفاهی بازنشستگان و کل مردم به زیر خط فقر رانده شده، جنگ‌افروزی حکومت را نیز صریحاً محکومکرد. می‌خواهم بگویم جنبش کارگران بازنشسته و شاغل که مدت‌هاست پرچم “اتحاد اتحاد علیه فقر و فساد” را برافراشته است تحت‌تأثیر فضا و تبلیغات جنگی قرار نگرفت و حتی بیشتر تعرض کرد.
حکومت این توهم را داشت که می‌تواند در سایه شرایط جنگی یورش جدیدی را به جامعه و انقلاب زن زندگی آزادی شروع کند. همه می‌دانند که مسئلهبی‌حقوقی زنان و سیاست‌های ضد زن حکومت، به‌ویژهمسئله حجاب، یک رکن و عرصه مهم انقلاب است و حمله به زنان در واقع تلاشی برایبه‌عقب‌راندن کل جامعه‌ای است که برای به زیر کشیدن حکومت بپا خاسته است. اما این نیز مثل تلاش‌های قبلی حکومت با شکست کامل مواجه خواهد شد. زنان عملاً این خاکریز را فتح کرده‌اند و بازپس‌گرفتن این سنگر ممکن نیست. جمهوری اسلامی این نبرد را فی‌الحال باخته است و به نظر من توحشی که در خیابان‌هابراهانداخته تا همین‌جاتماماً به ضرر حکومت تمام شده است.
در یک ارزیابی کلی می‌توان گفت که جامعه در آستانهبرآمد کوبنده وگستردهدیگری علیه جمهوری اسلامی قرار گرفته است. روز جهانی کارگر می‌تواندنه‌تنها فرصتی باشد برای تعرض بیشتر جنبش کارگری و مشخصاً جنبش علیه فقر و فساد، و گسترش مبارزه علیه حجاب اجباری و علیه اعدام و سرکوبگری‌های حکومت، بلکه گام مهم دیگری باشد در پیشروی انقلاب زن زندگی آزادی.
جلیل جلیلی: به مبارزات پیگیر کارگران در دفاع از منزلت و معیشت و مبارزه قهرمانانه زنان علیه حجاب اشاره کردید.آیا رابطه‌ای بین این دو وجود دارد؟کدام‌یک از آنها باید در محور اعتراضات اول ماه مه امسال قرار بگیرد؟
حمید تقوایی: هر دو این عرصه‌ها جبهه مهمی از جنبش سرنگونی و انقلاب زن زندگی آزادی هستند و مردم هم این را می‌دانند. کارگران شاغل و بازنشسته‌ای که با شعار اتحاد اتحاد علیه فقر و فساد به خیابان می‌آیندمی‌دانند که تحقق کمترین خواست‌هایرفاهی‌شان در گرو سرنگونی حکومت است. وقتی شعار می‌دهند “رئیسی بی‌عرضه برگرد برو تو حوزه” در واقع دارند علیه کل حکومت شعار می‌دهند. کلاً تجمعات اعتراضی کارگران شاغل و بیکار که در چندین ماه گذشته منظماً هر هفته ادامه داشته است جزء مهمی از انقلاب زن زندگی آزادی است.
مبارزه علیه حجاب هم همانطور که بالاتر اشاره کردم یک رکن مهم انقلاب است. انقلاب زن زندگی آزادی با اعتراض به قتل حکومتی مهسا به‌خاطربدحجابی شروع شد و این مسئله همچنان یکمسئله محوری انقلاب باقی ماند. البته مبارزه علیه حجاب سابقه‌ای به قدمت جمهوری اسلامی دارد و جنگ خیابانی میان زنان و اوباش حکومتی که امروز شاهد هستیم نقطه اوجی در این نبرد چند دهه‌ای است. مشخصاً امروز مبارزه برای سرنگونی جمهوری اسلامی متن مشترکی هست که دو جنبش علیه حجاب و علیه فقر و فساد را به یکدیگر متصل می‌کند.
در سطح عمومی و پایه‌ای‌تری هم می‌توان این رابطه را مشاهده کرد. جنبش کارگری همیشه به مسئله حجاب و تفکیک جنسیتی و دیگر بی‌حقوقی‌های تحمیل شده به زنان حساس بوده است؛ چون ایننه‌تنهامستقیماً به ۵۰ درصد طبقه کارگر مربوط می‌شود؛ بلکه مهم‌تر از آن مسئله حجاب صرفاًاجحافی به زنان نیست؛ بلکه پرچم یک حکومت ضدکارگر، حکومت فقر و فساد و حکومت حقوقهای نجومی فلاکت عمومی است. حجاب و کلاًزن‌ستیزی در واقع یک رکن سرمایه‌داری اسلامیزه شده در ایران است و طبقه کارگر هم بر این واقعیت آگاه است. کارگران می‌دانند که مبارزه علیه بی حقوقی زنان یک رکن مهم رهائی طبقه کارگر و کل جامعه است و به همین دلیل هر ساله ما شاهد هستیم که در روز جهانی زن فعالین و تشکل‌های کارگری بیانیه‌ها و فراخوان‌های پیشرویی در حمایت از جنبش رهائی زن منتشر می‌کنند. در روز جهانی کارگر نیز همواره دفاع از حقوق زنان یک بخش مهم بیانیه‌ها و کیفرخواست‌ها و فراخوان‌های کارگران بوده است.
مشخصاً امسال هشت تشکل کارگری، بازنشستگان، زنان، پرستاران و دادخواهانبه مناسبت اول ماه مه منشوری را به‌عنوان میثاق ۱۴۰۳ منتشر کرده‌اند. این میثاق در ۷ بند تدوین شده و موضوع یکبند آن دفاع از حقوق زنان و محکومیت حجاب و آپارتاید جنسیتی است. یادآوری می‌کنم که در سال ۱۴۰۱ هم منشور ۱۲ماده‌ای از جانب ۲۰ تشکل صنفی و مدنی که نیمی از آنها تشکل‌های کارگری بودند منتشر شد که یک رکن آن دفاع از حقوق زنان بود.
به‌این‌ترتیبمی‌بینیم کهمسئله زن همواره یک امر مهم جنبش کارگری بوده است و فعالین و کمیته‌ها و نهادهای کارگری همیشه به این موضوع پرداخته‌اند و طبعاً امسال، در دل انقلاب زنانه و نبرد جانانه زنان و مزدوران حکومتی بر سر مسئله حجاب، روز جهانی کارگر می‌تواند روز تأکید مجددو تعرض بیشتری علیه حکومت در نبرد علیه حکومت زن‌ستیز جمهوری اسلامی باشد.
اینها همه پیوندهای عمیقی استکه بین جنبش رهائی زن و جنبش کارگری، و مشخصاً امروز میان مبارزه علیه حجاب و آپارتاید جنسیتی و مبارزه علیه فقر و فساد، وجود دارد.فعالین جنبش رهائی زن و جنبش کارگری نیز بر این واقعیت آگاه هستند و مبارزاتشان را همبسته و دوشادوش یکدیگر به پیش می‌برند.
جلیل جلیلی: شما به منشور میثاق ۱۴۰۳ اشاره کردید. به نظر شمااین سند در بزرگداشت اول مه و اعتراضات این روز در ایران چه جایگاه و نقشی دارد؟
حمید تقوایی: به نظر من میثاق ۱۴۰۳ از جنبه‌های مختلفی اهمیت ویژه‌ای دارد. اولین نکته این است که این میثاق گام دیگری است در ادامه منشور ۱۲ماده‌ای بیست تشکل که در بهمن ۱۴۰۱ منتشر شد. خود امضاکنندگان میثاق نیز این حرکت را ادامه منشور بیست تشکل معرفی کرده‌اند. خواست‌های مطرح شده در میثاق هم مهم‌ترینخواست‌های منشور ۲۰ تشکل را در بر می‌گیرد.این مهم است که در آستانه اول ماه مه دوباره در چشم‌انداز جامعه منشور ۲۰ تشکل را قرار بدهیم و بر خواست‌هاو اهدافشتأکید کنیم.
نکته بعد شرایط حاضر در جامعه است که به میثاق جایگاه ویژه‌ایمی‌دهد. حمله جمهوری اسلامی به زنان حمله به کل جامعه و حمله به انقلاب است. این تهاجم وحشیانه تلاش حکومت برای در هم شکستن حرکتی است که بعد از قتل مهسا شروع شد. میثاق در این موقعیت حساس پرچمی را بلند می‌کند برای متحد کردن نه‌تنها جنبش کارگری، بلکه همه فعالین جنبش‌های اعتراضی و همه دست‌اندرکاران انقلاب زن زندگی آزادی علیه این تهاجم وحشیانه و علیه کل حکومت.
این میثاق مشخصاً با امضای اتحاد بازنشستگان، انجمن برق و فلز کرمانشاه،شورای بازنشستگان ایران،شورای سازماندهی اعتراضات کارگران پیمانی نفت،شورای سازماندهی اعتراضات کارگران غیررسمی نفت (ارکان ثالث)،شورای هماهنگی اعتراضات پرستاران،ندای زنان ایران، ونهاد دادخواهان منتشر شده است. مضمون بندهای این میثاق – علیه فقر و فلاکت و دستمزدهای بی‌شرمانه۱۴۰۳، علیه مجازات اعدام، علیه بی‌حقوقی زنان، حجاب اجباری و آپارتاید جنسی و جنسیتی، علیهجنگ‌افروزی‌هایی حکومت، در حمایت از آزادی زندانیان سیاسی، خواست بهداشت و آموزش رایگان،و آزادی‌های بی‌قیدوشرط – نیز جامع و فراگیر است.
به‌این‌ترتیبنفس انتشار این میثاق در واقع بیانگر اتحاد و همبستگی فعالین بخش‌های مختلف جامعه در یک حرکت تعرضی پیشرو و رادیکال است. این همبستگی می‌تواند و باید گسترش پیدا کند. میثاق می‌تواند مورد حمایت گسترده‌ای در جامعه قرار بگیرد: هم از جانبفعالین و دست‌اندرکاران انقلاب زن زندگی آزادی و هم نهادها و کنشگرانجنبش‌های اعتراضی. امضاکنندگان منشور نیز همه فعالین را به پیوستن به میثاق فراخوانده‌اند. با پیوستن به میثاق می‌توانیمآن را به پرچم اتحاد و تعرض همه فعالین در روز جهانی کارگر تبدیل کنیم.
جلیل جلیلی: با حمله موشکی به اسرائیل حکومت تلاش کرد فضای اعتراضی و انقلاب زن زندگی آزادی را تحت‌الشعاع فضای جنگی و تخاصمات جمهوری اسلامی با اسرائیل قرار بدهد. ولی همانطور که توضیح دادید در این امر موفق نبود. مبارزات و تحرکات اعتراضی که به اهم آنها اشاره کردید، نه‌تنها متوقف نشد؛ بلکه حتیگسترش پیدا کرد و تعرضی‌تر شد. اول مه می‌تواند چه نقشی در تقویت و به جلو راندن بیشتر اعتراضات و مبارزات مردمداشته باشد؟
حمید تقوایی: حزب در اطلاعیه‌ای که هم‌زمان با حمله موشکی به اسرائیل منتشر کرد اعلام کرد که این جنگی علیه مردم است و حکومت تلاش می‌کند در سایه جنگ مبارزات مردم را در هم بکوبد. تلاش حکومت این بود که صورت‌مسئله تقابل جامعه با خود را به تقابل خود با اسرائیل تغییر بدهدو همه توجه‌ها در جهان و در ایران را بهتخاصم میان ایران و اسرائیل معطوف کند و امیدوار باشد به طور موقت هم شدهمردم را مرعوب کند و به عقب براند. رژیم این تلاشش را با حمله مجدد به زنان شروع کرد؛ اما در ارعاب جامعه نه‌تنها ناکام ماند؛ بلکه خود زمینه تعرض گسترده‌تر زنان و کل جامعه را فراهم آورد.
امروز باید گفت که آن دوره هیاهوی جنگی رژیم سپری شده و این جامعه است که تعرض تازه‌ای علیهحکومت را شروع کرده است. به نظر می‌رسد که خود مقامات حکومتی بیشتر از همه مرعوب شده‌اند. دررابطه‌با همین مسئله حمله به زنان از آیت‌الله‌های مختلف تا نهادهای مختلف حکومتی دچار ضدونقیض گوئی شده‌اند. هر یک می‌خواهد خود را از “تندروی‌های” اوباش حکومتی مصون بدارد و تقصیرها را به گردن دیگری بیندازد. تعابیر مختلفی از حرف‌هایخامنه‌ای علیه زنان بی‌حجاببه دستمی‌دهند و در رسانه‌هایشان علیه یکدیگر قلم‌فرساییمی‌کنند. گشت ارشاد را دوباره راهی خیابان‌ها کردند و به جایی نرسیدند و ناگزیر شدند مستقیماً سپاه را وارد قضیه بکنند. حتی وقتی از همراهی و هم نظری همه ارگان‌های حکومتی در مبارزه با بی‌حجابی صحبت می‌کنندبه‌این‌علت است که نمی‌خواهند خود به تنهائی مسئولیت را به عهده بگیرند. هر نهادی دارد برای خودش شریک جرم می‌تراشد تا به تنهائی آماج خشم و نفرت و تعرض مردم قرار نگیرد!
اظهارنظرهایی از جانب آخوندهای درشت حکومتی دیدم که بسیار گویاست. مثلاًمی‌گویندکلیپ‌هاینشان‌دهنده خشونت مأموران در خیابان‌ها قدیمی است! و یا در موضوع اختلاس موضوع را کش نمی‌دهیم، بر سر بدحجابی هم مسئلهرا کش ندهیم! از “مظلومیت سپاه”و”توحش زنان” صحبت می‌کنند واظهارلحیه‌های تدافعی و زبونانه ای ازاین‌قبیل!
اینها نشانه‌هایدرماندگی و به‌هم‌ریختگی صفوف حکومت است. حکومت در موقعیتی ضعیف‌تر از حتی قبل از حمله موشکی‌اش به اسرائیل قرار گرفته و مردم در موقعیت تعرضی‌تری.
در این شرایط اول مه می‌تواند حرکت تعرضی جامعه را به‌مراتب تقویت کند. نباید زنان را در برابر حکومت تنها گذاشت. جنبش کارگری و دیگر جنبش‌های اعتراضی و فعالین و نهادهای مبارزاتی در داخل و در خارج کشور و در سطح خیابانی و در سطح گفتمانی و مدیای اجتماعی، با صدور بیانیه‌ها و اطلاعیه‌هاو فراخوان‌ها و کیفرخواست‌ها و طومارها، باید از هر زمینه و در هر جبهه حکومت را تحت‌فشار قرار بدهند. به‌این‌ترتیب جنگ خیابانی که امروز بین زنان و اوباش حکومتی در خیابان‌ها درگیر است را می‌توان گسترش داد و آن را تبدیل کرد به اعتراض و تقابل عمومی همه مردم علیه جانیان حاکم. اول ماه از این نقطه‌نظرمی‌تواند یک نقطه عطف باشد.بیانیه‌هاو فراخوان‌هابه مناسبت روز جهانی کارگر، از جملهمیثاق ۱۴۰۳ دست می‌گذارد روی مهم‌ترینخواست‌ها و اهداف انقلاب و مردم را به حمایت از این خواست‌ها و اهداففرامی‌خواند. من امیدوارم این فراخوان‌ها با استقبال همه احزاب انقلابی و نهادها و تشکل‌ها و فعالین درگیر و دخیل در عرصه‌های مختلف مبارزه با جمهوری اسلامی روبرو بشود و ما در اول ماه مه، ۱۲اردیبهشت امسال شاهد خیزش عمومی جامعه نه‌تنها در حمایت از زنانی که قهرمانانه دارند در خیابان‌ها با اوباش حکومتی می‌جنگند، بلکه علیه کل موجودیت جمهوری اسلامی باشیم.
جلیل جلیلی: به گسترش اعتراضات اشاره کردید. به نظر شمامحور و مضمون شعارها و اعتراضات اول مه امسال چه باید باشد؟
حمید تقوائی: به نظر من محور مقابله با کل جمهوری اسلامی است. این طبعاً ترجمه می‌شود به خواست‌ها و مسائل و عرصه‌های اعتراضیمعینی. از جمله مسائلمعیشتی و رفاهی که جنبش کارگری با پرچم معیشت منزلت و اتحاد علیه فقر و فساد پیشرو این عرصه است؛ مسئلهبی‌حقوقی فاحش زنان، حجاب اجباری و مظاهر دیگر آپارتاید جنسیتیکه امروز به یک نبرد محوری با حکومت تبدیل شده؛ علیه اعدام‌ها که امروز یک مسئله مهمجامعه است و جنبش گسترده‌ای در داخل و خارج کشور علیه اعدام‌های معترضین و زندانیان سیاسی و همچنین اعدام‌های مربوط به مواد مخدر شکل‌گرفته است؛ علیه شکنجه و تجاوز در زندان‌ها که امروز مستنداتش در سطح بین‌المللی مطرح شده است؛ محکومیت و بایکوت جهانی جمهوری اسلامی که یک محور مبارزات در خارج از کشور هست و غیره. اینها همه در واقع مهم‌ترین محورهای تعرض جامعه علیه جمهوری اسلامی است و شعارها و فراخوان‌ها و مضمون بیانیه‌ها و فراخوان‌ها و اعتراضات دراول ماه مه امسال هم باید همین باشد. روز جهانی کارگرروز به میدان آمدن علیه فقر و فساد، علیه توحش حکومت در برخورد به زنان، علیه اعدام‌ها، و علیه سرکوبگری و همهمصائبی است که حکومت به جامعه تحمیلکرده است.
بر متن فضای اعتراضی و در واقع انفجاری امروز جامعه می‌توان و باید در روز جهانی کارگر تعرض گسترده‌تری در همه این عرصه‌ها را در دستور گذاشت و چه در داخل و چه خارج کشور با پرچم زن زندگی آزادی علیه جمهوری اسلامی به میدان آمد.
۷ اردیبهشت ۱۴۰۳، ۲۵ آوریل ۲۰۲۴
