خامنه ای و سال “مردم و دولت”- یک سئوال از مصطفی صابر

حسن صالحی: خامنه ای در سخنرانی سنتی خود در مشهد بمناسبت آغاز سال جدید بر موضوعاتی انگشت گذاشته است که به نظر می رسد اهمیت استراتژیک برای جمهوری اسلامی داشته باشد. او ضمن اینکه سال تازه را سال “همدلی و همزبانی میان دولت و ملت” خواند گفت که “دولت باید مورد حمایت مردم قرار بگیرد و تذکر به دولت نباید طوری باشد که اعتماد عمومی را سلب کند”. او در عین حال تاکید کرد که به دولت “چک سفیدامضا” نمی‌دهد و اگر انتقادی را وارد بداند مطرح خواهد کرد. این تاکیدات از سوی خامنه ای برای چه است؟
مصطفی صابر: خامنه ای در موقعیت متناقضی قرار دارد. از یکسو عملا خط رفسنجانی – اصلاح طبلان را در مساله هسته ای پیش میبرد. از سوی دیگر میکوشد مانع قدرت گیری آنها شود. خامنه ای نگران است که “نرمش قهرمانانه” در مقابل غرب باعث تغییر توازن قوای سیاسی داخلی بین جناح های حکومتی شود. در نتیجه از یکطرف از دولت روحانی حمایت میکند تا بتواند سرپا بماند و مذاکرات هسته ای را به پیش ببرد. اما از طرف دیگر دائما با آن فاصله گذاری میکند. بقول خودش “چک سفید” به روحانی نمی دهد چون میخواهد در مقابل هرگونه تلاش احتمالی رفسنجانی (و در پشت سر او اصلاح طلبان) برای قدرت گیری، گاردش را همچنان بسته نگهدارد.
این موقعیت متناقض خامنه ای ناشی از واقعیت های ریشه دارتری است. انقلاب سال 88 ، یا هر اسمی که دوست دارید بر آن وقایع بگذارید، کوشید تناقضات ناشی از جمهوری اسلامی را حل و فصل کند. گرچه موفق به این کار نشد اما همه تناقضات جمهوری اسلامی را تشدید کرد. تناقضاتی نظیر دعواهای درونی، را بطه مردم و حکومت، موقعیت بین المللی رژیم و غیرو. بعبارت دیگر همچنان که شاهدیم “فتنه” (نامی که خامنه ای به این واقعیت داده) همچون شبحی جمهوری اسلامی را دنبال میکند. خامنه ای تلاش کرده تا هم “فتنه” را منظما تحت حمله قرار دهد و هم برخی شعارهای آنرا قبول و عملی کند. از جمله شعار “انرژی هسته ای نمی خوایم نمی خوایم” که بارها در خیابانها مطرح شد بصورت “سازش قهرمانانه” توسط خامنه ای عملا پذیرفته شده است. اما این سیاست خامنه ای خود عاملی است که تضادهای جمهوری اسلامی را حتی تشدید کرده است. خط و نشان کشیدن های خامنه ای برای دولت روحانی از یکسو و اعلام حمایت از آن از سوی دیگر انعکاسی ازاین وضعیت پایه ای است که نهایتا علاجی جز کنار رفتن کل جمهوری اسلامی با همه جناح هایش ندارد.